| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Saponozi̇tler | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
SAPONOZİTLER• Bitkisel kaynaklı, su ile çalkalandıklarında kalıcı köpük oluşturan heterozitlerdir.• Bitkilerde yaygın...• Scrophulariaceae-----Digitalis---digitonozit• Caryophyllaceae---Çöven----gipsogenol aglikonuna sahip het.• Leguminosae----Glycyrrhiza----glisirizik asit• Dioscoriaceae---Dioscorea---diosgenol aglikon het.• Liliaceae---Smilax------sarsaponozit
SAPONOZİTLER• Su ile kalıcı köpük verir• Renksiz, kokusuz, irritan madde• Amorf• Kaynar su, MeOH, EtOH’de erirler, soğuyunca çökerler• Kolesterol veya lesitin ile kompleks bileşik meydana getirirler ve çökerler• Zehirli maddelerdir---balıklar için toksik• Kan zehiridir--- alyuvar çeperini permeabl hale getirirler
SAPONOZİTLER• Hemolitik etkilidir.• Ağızdan alındığında hemoliz yapmazlar. Çünkü rezorbe olmazlar• Hemolitik etki ile toksisite, köpük yapma, kolesterolle çökme özellikleri arasında bir paralellik yoktur.• Örneğin; glisirizik asit köpük verir, hemoliz yapmaz.• Essin saponozitlerinin hemoliz özelliği Primula saponinin 2 katı ancak toksisitesi 10 kez daha azdır.
SAPONOZİTLER• Hemoliz özelliği aglikondan ileri gelir.• Ozların düzeni de hemoliz şiddetini etkiler• Digitalis lanata yaprak saponozitleri hemoliz yapmaz fakat kolesterinle çok iyi kompleks oluşturur.• Genel olarak bidesmozidik saponozitler hemolitik özellik yönünden hemen hemen inaktiftir.• Asidik olanlar ----zayıf hemoliz gösterir
SAPONOZİTLER• Dallanmış nötral saponozitler (4-5 ozlu) max.hemoliz indeksine sahiptir.• Monodesmozidik steroidal saponozitler kolesterinle en kuvvetli kompleks oluşturanlardır.• Triterpenik saponozitler sınırlı bir kompleks teşkili gösterirler.
SAPONOZİTLER• Saponozitler birer heterozit olduklarına göre; hidroliz edildiklerinde ---Aglikon + Oz oluştururlar. Buna göre de;• AGLİKON olarak; polifenol yapıda sapogenol adı verilen bileşikler bulunur. Bunlar da ya 27C’lu STEROİDAL ya da 30 C’lu TRİTERPENİK yapıdadırlar.
SAPONOZİTLER• OZ olarak ta;• a) Çoğunlukla glukoz• b) Bazen de arabinoz / galaktoz / ksiloz / ramnoz • c) Uronik asit
SAPONOZİTLER• Saponozitlerde ozların bağlanışına göre 2 deyim vardır:• 1) Monodezmozidik saponozit: Oz ya da holozit tek zincir halinde sadece 3. C’a bağlı• 2) Bidezmozidik (Bisdezmozidik) saponozit: Oz ya da holozit 2 zincir halinde hem 3., hem de diğer karbonlara O-açil bağı (örn: 17. C) şeklinde bağlanır.• Asit aglikonlarda----COOH’e bağlanabilir.
SAPONOZİTLER• STEROİDAL SAPOGENOLLER• 27 karbonlu• Spirostan iskeleti taşırOOOH1234A B567891011121314 1516171819202122232425 2627furanpiranSPIROSTAN ISKELETI(siklopentanofenantren)
SAPONOZİTLER• Selenyum karşısında 3600C’de hidrojene edilirse-----metilsiklopentanofenantren verir.• Steroidal saponozitlerde izomerleri:• a) normal ve izo izomerleri: 25. C atomuna bağlı olan –CH3 grubu aynı ya da farklı düzlemlerde olmasına göre;• OOOH1234A B567891011121314 1516171819202122232425 2627furanpiranSPIROSTAN ISKELETI(siklopentanofenantren)
SAPONOZİTLER• b) Spirostan tipinde A ve B halkalarına göre cis/trans izomerleri vardır:• 6.halkaA/B OHSarsapo-genolnormalcis 3Smilasapo-genolizo cis 3Tigogenol izo trans3Gitogenol izo trans2,3Digitogenolizo trans2,3,15OOOH1234A B567891011121314 1516171819202122232425 2627furanpiranSPIROSTAN ISKELETI(siklopentanofenantren)
SAPONOZİTLER• TRİTERPENİK SAPOGENOLLER• Bitkinin herhangi bir organında (kök, yaprak v.s.) bulunabilir• Çoğunlukla parenkimatik dokudadır• Dikotillerde bulunan saponozitlerin çoğu triterpeniktir (Digitalis hariç)• Doğada daha yaygındır.• 30 karbonludur• β- amirenol iskeleti taşırlar.
SAPONOZİTLER• Selenyum karşısında 3600C’de dehidrojene edilirse pentasiklik bir hidrokarbür olan trimetil pisen verirler. PISEN12345 67891112 131415 16171819 20 2122231024 2526272829 30BETA-AMIRENOL( Olean-12 en-3 beta-ol)OH
SAPONOZİTLER• Sübstitüentler genellikle bağlı oldukları C’nun numarası ile söylenir.• Karakterlerine göre asidik ve ester saponozitlere bu grupta rastlanır:• A) Asit Saponozitler:• Ya aglikonda (C4, C17, C20)• Ya ozda• Veya her ikisinde birden –COOH grubu taşır.12345 67891112 131415 16171819 20 2122231024 2526272829 30BETA-AMIRENOL( Olean-12 en-3 beta-ol)OH
SAPONOZİTLER• Örn: • Hederagenol ve Gipsogenol---aglikonda –COOH taşır• Primula saponin----oz olarak uronik asit• Glisirizin-----aglikonunda –COOH ve oz olarak ta uronik asit taşır.• Asit sapogenoller taşıdıkları –COOH sayısına göre gruplandırılırlar:
R1OHCOOHR245 67812 131415 16172010 2627BETA-AMIRENOL(Olean-12 en-3 beta-ol)11
SAPONOZİTLER•a) 1 mol –COOH taşıyanlar:• 17 R1 (C4) R2 (C16)• -COOH -CH3 -H Oleanolik asit• -CH2OH -H Hederagenol• -CHO -H Gipsogenol• -CHO -OH Kilayik asit• 17 R1 (C4) R2 (C16) C20 C11 • -CH3 -CH3 -H -COOH = O Glisiretik asit R1OHCOOHR245 67812 131415 16172010 2627BETA-AMIRENOL(Olean-12 en-3 beta-ol)11
SAPONOZİTLER• b) 2 mol –COOH taşıyanlar: • 4,17------COOH• 14------CH2OH• 12-13-----çifte bağ taşıyan;• PRESENEGENOLCOOHOHCH2OHCOOHOH412 13141720112PRESENEGENOL
SAPONOZİTLER• 4,17-----COOH• 13-14------ çifte bağ• 12------CH3• 2-----OH taşıyan;• SENEGENOLCOOHOHCOOHOH4131417202123SENEGENOL
SAPONOZİTLER• B) Ester Saponozitler:• 16, 21 ve 22. C’da taşıdıkları sekonder alkol gruplarının asetik asit, tiglik asit gibi asitlerle ester oluşturması sonucu meydana gelmişlerdir.• Örneğin; Essin kompleksiR1OHCOOHR245 67812 131415 16172010 2627BETA-AMIRENOL(Olean-12 en-3 beta-ol)11
SAPONOZİTLER• TEŞHİSİ• Köpük yapma özelliğinden• Hemoliz yapma özelliğinden• Renk reaksiyonlarından yararlanılır.• A) Steroidal Saponozitler için;• 1) SALKOWSKI REAKSİYONU: sapogenol kloroformlu çöz.+der.H2SO4---tabakalandırılır---önce sarı bir halka sonra kloroform tabakası kan kırmızı renk alır. Bu spirostan halkasının verdiği reaksiyondur.
SAPONOZİTLER• 2) LIEBERMANN-BURCHARD REAKSİYONU: Asetik asit anhidritli çöz.+der.H2SO4 ile tabakalandırma---menekşe-mor----mavi---sonra kalıcı yeşil renk alır. Bu reaksiyon siklopentanofenantren halkasının varlığını gösterir.
SAPONOZİTLER• B) Triterpenik saponozitlerin teşhisi;• 1) BRIESKORN-BRINER REAKSİYONU: Asetik asit anhidritli çöz.+klorosülfonikasit----erguvani-kırmızı renk verir.• 2) ANİSALDEHİT DENEYİ: Saponozit+taze hazırlanmış anisaldehit-H2SO4 reaktifi ile---pembeden mora kadar değişen renk verir.
SAPONOZİTLER• MİKTAR TAYİNİ• 1) Barit Yöntemi: Drog+kaynar su ile tüketilir---süzülür ve yoğunlaştırılır. Sonra sıcakta etanolle çöktürülür. Süzüntü distillenir, doymuş Ba(OH)2 çözeltisi ilave edilerek saponozitler çöktürülür. Yıkanır, kurutulur, tartılır. Yakılır, tartılır. İki tartım arasındaki fark saponozit miktarını verir (Gravimetrik yöntem)
SAPONOZİTLER• 2) Saponozit hidroliz edilir. Aglikon ayrılır. Çöktürülüp tartılır (Gravimetrik)• 3) Köpürme İndeksi (KI): 16 mm tüpte, 15 sn. yatay olarak çalkalanıp, 15 dk.dinlendirildiğinde 1 cm yükseklikte köpük meydana getiren 10 ml saponozit çözeltisinin dilüsyon derecesidir (yani kons. tersi). Örneğin;
SAPONOZİTLER• 10 tüp alınır ve %0.1 dekoksiyon hazırlanır.• 1,2,3---------10.tübe kadar dekoksiyon konur (ml). Her bir tüp su ile 10 ml’ye tamamlanır.• Eğer 3.tüpte 1 cm yükseklikte köpük varsa;• 0.1/100 ml X 3= 0.003 g drog vardır• 10 ml’de -----0.003 g varsa• Konsantrasyon= 0.003/10• Dilüsyon (KI)= 10/0.003 olur
SAPONOZİTLER• 4) Hemoliz İndeksi (HI): Hemoliz indisleri genellikle büyük rakamlardır. Standart bir saponozitin HI= 1 birim alınır---Hemoliz değeri denir. Standart olarak ta Saponaria alba saponoziti alınır.• HI; 2 ml’lik bir çözelti içinde eritrositleri tam hemoliz etmeye yeterli saponozit miktarının dilüsyon derecesidir.
SAPONOZİTLER• HI:• pH=7’de izotonik bir dekoksiyon (%0.1)• İzotonik eritrosit çöz. hazırlanır• İzotonik tampon çöz.hazırlanır• 0.1 0.2 0.3------1 ml izotonik dekoksiyon• +1 1 1-------1ml izotonik eritrosit çöz.• +0.9 0.8 0.7-----0 ml izotonik tampon (her tüp toplam 2 ml’ye tamamlanır)
SAPONOZİTLER• ETKİ ve KULLANILIŞ• Antibiyotik • Antieksudatif (Essin, Primula saponin, α-hederin)• Ekspektoran • Primula saponin---- R.Primulae• Senegin-----R.Senegae• Glisirizin----R.Liquiritiae• Gypsophila saponin• Hederasaponin------Hedera helix
SAPONOZİTLER• Antispazmodik • Amonyum glisirizat• Antienflamatuar• Essin-------S.Hippocastanae• Glisirizin----R.Liquiritiae• Diüretik• Siklamin• α-hederin• Essin
SAPONOZİTLER• Steroidal hormon, vit.D, kardiyoaktif het. yarı sentezinde başlangıç maddesi ol.kul.• Köpük yapıcı olarak saponozit çözeltilerinde yüzey gerilimi oldukça azalır.• Kozmetolojide şampuan, banyo köpükleri ve diş macunlarına ilave edilir• Alev söndürme cihazlarında kul.• Gıda sanayinde köpüklü içki hazırlamada
SAPONOZİTLER• IV olarak kullanılabilen tek saponin Essin’dir. (tedavide kullanılan)• Ödem boşaltmada • Post-operatif ödemlerde • Trombozda ve profilaksisinde kul.• Digitalis’teki saponozitler kardiyoaktif het.çözünürlüğünü artırdığı için önemlidir.• Saponozitler bitkide bitkiyi patojen mantar ve mikroorganizmalara karşı koruyucu etki gösterir.
RADIX SARSAPARILLAE (TK), Saparna kökü • Smilax türlerinden (Liliaceae) e.e.• (S.febrifuga, S.medica, S.ornata)• Orta ve Güney Amerika (Meksika, Brezilya) tropik ormanlarında yetişir• Piyasadaki ürünlere göre isimlendirilir;• Meksika saparnası (EP)---S.medica• (USP)---S.aristolochiae folia• Jamaika saparnası----S.ornata• Honduras saparnası----S.regelii
RADIX SARSAPARILLAE (TK), Saparna kökü• Kökler kırmızı renkli ve boyuna oluklu• Mikroskopta enine incelendiğinde; dış yüzü çok kalınlaşmış ve odunlaşmış hipoderma hücreleri, at nalı şeklinde kalınlaşmış endoderma ve rafit demetleri• Toz drogta; sklerenkimatik doku yanında bol rafit ve nişasta görülür. Bu özellikleriyle R.Ipecacuanhae’ye benzemekte ama mantar dokusu taşımaması nedeniyle ayırt edilmektedir.
RADIX SARSAPARILLAE (TK), Saparna kökü• %2-4 steroidal saponozit var.• S.medica---Sarsaponozit (Sarsapogenol+2gl+rh) (normal izomer)• S.aristolochiae folia---Perillozit (normal)• S.ornata-----Smilasaponozit (Smilasapogenol+2gl+rh) (izo izomer)• Sarsaparillozit----Bisdezmozidik saponozit
OOOHA BfuranpiranCH3HNORMAL(NEO) SARSAPOGENOLpiranfuranBAOOOHHCH3IZO IZOMERSMILASAPOGENOL
OCH2OOHHOGLGLRhGL32425 2627HIDR.(-Gl)BISDESMOZIDIKOCH3OPARILLOZIT(MONODESMOZIDIK)(DAHA DAYANIKLI)23
RADIX SARSAPARILLAE (TK), Saparna kökü• Antisifilitik• Antiromatizmal• Diüretik, sudorifik (terletici)• Deri hastalıklarında• Depuratif• Jamaika saparnası (S.ornata)---lepraya karşı kul.
RADIX SENEGAE (TK), Poligala kökü (SENECA SNAKEROOT)• Polygala senega (Polygalaceae) kök ve rizomlarıdır (toprak altı kısımları)• K.Amerika’da Kanada ve Teksas’ta yetişir.• Lanseolat yapraklı, beyaz çiçekli çok yıllık, 20-30 cm boyda bir bitki.• Kanada’dan ihraç edilir• Drog baş şeklinde küçük bir rizomla bunun uzantısı olan ana kökten ibarettir.
RADIX SENEGAE (TK), Poligala kökü (SENECA SNAKEROOT)• %5 yağ• %10 saponozitler karışımı (triterpenik) (Presenegenol+Senegenol)• Senegozit----Senegenol+gl+arabinoz+metil pentoz • Poligalitol ----Poliol olup droğa tatlı lezzeti veren maddedir.
COOHOCOOHOHGlArabinozmetilpentozSENEGOZIT
RADIX SENEGAE (TK), Poligala kökü (SENEGA SNAKEROOT)• ETKİ-KULLANILIŞ• Ekspektoran : Kronik bronşitte çocuklarda korkusuzca verilebilir.• Saponozitler sekresyonun yüzey gerilimini azaltır. Böylece mukoza membranından ayrılması sağlanır.• Aynı zamanda yoğunlaşmış olan bronşial sekresyonun viskozitesini de azaltır.• 1g tek dozluk ham drog---20 g %5’lik dekoksiyona veya 2.5 g tentüre (1:5) denktir.• Günlük doz 3 g’dan fazla olmamalıdır. Çünkü mide bozukluğuna neden olur (kusma, diyare gibi)
RADIX SENEGAE (TK), Poligala kökü (SENECA SNAKEROOT)• Diüretik• Laksatif olarak ta kullanılır.• Ülkemizde 11 Polygala türü yetişir. Anadoluda en yaygın olanları Polygala amara ve Polygala pruinosa’dır.
DIOSGENOL• İlk defa Dioscorea tokora (Dioscoreaceae) bitkisinden e.e.• D. composita• Allium fuscoviolaceum • Trigonella foenum graecum tohumları---%1-2• Dioscorea sp.----tuberleri• Allium sp.----topraküstü kısımları, soğanları• Steroidal yapıda bir sapogenolOOOHDIOSGENOL
DIOSGENOL• EtOH ile tüketilir• Asit hidroliz uygulanır• Çöken sapogenol çözücü ile tüketilir.• Steroidal hormonların yarısentezinde kul.• Diosgenol asetat----16-dehidropregnenol asetat e.e.
HEKOGENOL• Agave (Amaryllidaceae) ve Yucca (Liliaceae) türlerinden e.e.• Agave promontorii• A.cerulata saponozitçe zengindir.• K.Amerika vatanı• Yurdumuzda süs bitkisi olarak A.americana bulunur.• Agave yaprakları kullanılır.• Agave sisalana (%0.2)• A.fourcroydes türlerinden sapogenol e.e.
HEKOGENOL• Yapraklar liflerden ayrılır.• Usare sıkılır, fermente edilir.• Fermentasyon sonunda hekogenol dipte çöker (diğer maddelerle beraber)• Bu kitlede %5-10 sapogenol vardır.• Çökelek asitle hidroliz edilir.• Heptan veya benzen çözücüleri ile tüketilir.• Elde edilen sapogenol karışımının büyük kısmı hekogenoldür.
HEKOGENOL• Bu bileşik 12.C’da bir keton grubu taşııyan steroldür.• İlk kez Hechtia texensis (Bromeliaceae) bitkisinden elde edildiği için bu isim verilmiştir.• Steroidal hormonların sentezinde başlangıç maddesidir. OOOHOHEKOGENOL(12. KONUMDA KETONTASIYAN STEROL)12
RADIX SAPONARIAE ALBAE, Çöven Kökü• Caryophyllaceae familyasından Gypsophila türlerinin İlkbaharda topraktan çıkarılıp kurutulan kök ve rizomlarıdır.• Gypsophila paniculata---Güney Avrupa• G.arrostii var.nebulosa---Konya, Isparta, Burdur, Uşak, Elmalı• G.eriocalyx----Çorum, Çankırı, Ankara, Kırşehir, Sivas• G.bicolor---Van Gölü• G.perfoliata var.anatolica----Niğde çevresinde yetişir ve drog eldesinde kullanılır.
RADIX SAPONARIAE ALBAE, Çöven Kökü• Türkiye’de 25 kadar tür yetişir.• Drog olarak kullanılan kök ve rizomları 3-5 cm çapında, silindirik, boyuna buruşuklu, sarımsı beyaz renkli, yer yer enine çizgili. Kırılınca aksırtıcı bir drog.• %15-20 triterpenik saponozit taşır.• Aglikonu Gipsogenol olup buna 8 molekül oz ve 1 molekül glukuronik asit bağlanarak triterpenik saponoziti meydana getirir.
OHCHOCOOH417GIPSOGENOL
RADIX SAPONARIAE ALBAE, Çöven Kökü• Halk arasında temizleyici olarak ve helva yapımında kul.• Avrupa’da TİCARİ SAPONİN eldesinde kul.• Saponin tekstil sanayinde ve eczacılık tekniğinde emülsiyon yapıcı olarak kul.
RADIX SAPONARIAE ALBAE, Çöven Kökü• Saponin elde etmek için;• Drog+Petrol eteri ile tüketilir----yağ ve reçinesinden kurtarılır.• Sonra kaynar EtOH veya MeOH ile tüketilir.• Alkollü ekstre yoğunlaştırılır, soğutulur---saponin çöker• Veya eter ilave edilince ----saponin çöker
RADIX SAPONARIAE RUBRAE, Sabunotu kökü (SOAPWORT)• Saponaria officinalis (Caryophyllaceae) kökleri drog olarak kul.• Avrupa, Kuzey Anadolu’da özellikle nemli yerlerde yetişir.• Drog çövenden daha ince, kırmızımsı-kahverenkli, üzeri çizgisiz parçalar• Kökleri %5 triterpenik saponozit (Saporubin) içerir• Saporubin---asit hidr.---gipsogenol+ozlar
RADIX SAPONARIAE RUBRAE, Sabunotu kökü (SOAPWORT)• Yaprakları; C vit.yönünden zengindir. Flavonozit te taşır.• Diüretik• Ekspektoran• Teknikte emülgatör• Halk arasında temizleyici
CORTEX QUILLAJAE, Panama Kabuğu• Quillaja saponaria (Rosaceae) gövde kabuklarıdır.• Şili ve Peru’da yetişen yaprak dökmeyen 15-20m yükseklikte büyük ağaçlardır.• %8-10 triterpenik saponozit (Kilayasaponin) taşır• Kilayasaponin---asit hidr.---kilayik asit+ozlar
OHCHOCOOHOH41716KILAYIK ASIT
CORTEX QUILLAJAE, Panama Kabuğu• Toksik. Dahilen kullanılmaz.• Deterjan• Haricen kullanılan emülsiyonların (örneğin şampuan) yapımında emülgatör olarak kullanılır.
CORTEX CONDURANGO• Marsdenia condurango (Asclepiadaceae) gövde ve dal kabukları• Bitkinin vatanı Güney Amerika• Steroidal bir saponozit taşır• Kondurangozit (Kondurangin)---asit hidr.----kondurangogenol+simaraoz+tevetoz+gl.
CORTEX CONDURANGO• Eskiden iştah açıcı olarak kullanılırdı• Sitostatik etkisi bulunduğu da saptanmıştır.• Anadolu’da yetişen;• Marsdenia erecta kök---marsdenozit• Vincetoxicum officinale kök---vinsetoksozit isimli saponozitleri taşır.
SUCCUS LIQUIRITIAE (TK), Meyan balı• Glycyrrhiza glabra varyetelerinin köklerinin sıcak su ile tüketilmesi, yoğunlaştırılması ve bal kıvamında şekillendirilmesiyle e.e.• Siyahımsı kaverenkli, tatlı, kuruyunca cam gibi kırılan bir drogtur.• Aloe’den farkı tatlı lezzetli ve tozunun esmer renkli oluşudur.• Köklerdeki tüm maddeler bunda da vardır
SUCCUS LIQUIRITIAE (TK), Meyan balı• Pastil halinde; öksürüğe karşı• Ekspektoran• Ses kısıklığını giderici• Sigara yapımında• Şekercilikte• Meşrubat sanayiinde kullanılır.
GLISIRIZIK ASİT (Glisirizin)• Glycyrrhiza glabra varyetelerinden başka • Abrus precatorius----Jamaika meyan kökü• Periandra dulcis---Brezilya meyan kökü• Polypodium vulgare• Trifolium alpinum’da da mevcuttur.• Glisiretin’ler adı altında toplanan maddeler---ülser tedavisinde kul.
AMONYUM GLISIRIZAT, Glizin• Meyan balı veya kökünün NH3’lı su ile tüketilmesi sonucu elde edilen üründür.• Glisirizik asitin amonyum tuzudur.• Antienflamatuar ve antispazmotik• Addison hastalığında kul.
SODYUM KARBENOKSOLON• Glisiretik asitin (aglikon) süksinik asit esterinin disodyum tuzudur. Yarı sentetiktir.• Mide ve duedonum ülserlerine karşı kullanılan müstahzarların bileşiminde yer alır.• Antienflamatuar• Aldosteron benzeri etki gösterir.• Vücutta Na+ ve Cl- iyonlarının tutulmasını sağlar.• Tansiyon yükselebilir• K+ eksikliğine neden olabilir.
SODYUM KARBENOKSOLONOOCOONaCOCH2CH2C OO NaSODYUM KARBENOKSOLON
HERBA CENTELLAE ASIATICAE (Gotu Kola---Ticari ismi)• Centella asiatica e.e.• Güneşte kurutulmuş toprak üstü kısımlarıdır.• Taze ve kurutulmuş yaprak ve gövde• Güney Doğu Asya’da, Hindistan, SriLanka, Çin• Madagaskar, G.Afrika, G.Amerika, Meksika, Venezuella’da yetişir.
HERBA CENTELLAE ASIATICAE (Gotu Kola---Ticari ismi)• Triterpenik asitler:• Asiatik asit• Madekassik asit (6 hidroksi asiatik asit)• Terminolik asit• Psödosaponinler:• Asiatikozit• Asiatikozit A ve B• Uçucu yağ: %0.1
HERBA CENTELLAE ASIATICAE (Gotu Kola---Ticari ismi)• ETKİ• Triterpenik asitler ve bunların heterozitlerinden (asiatikozit ve madekasozit) dolayı etki görülür.• Ekstreleri,• Antienflamatuar• Antineoplastik---doğrudan DNA üzerine etki• Ülsere karşı koruyucu etki----özellikle strese bağlı ülserlerde• Yara iyileştirici etkilere sahip• Hassas kişilerde kontakt dermatite neden olabilir.
HERBA CENTELLAE ASIATICAE (Gotu Kola---Ticari ismi)• Kapsül , Likit ve Pomat şekillerinde kul.• MADECASSOL POMAT preparatı var.• %1 asiatikozit içerir.• Sikatrizan olarak kul.• Yara, yanık (güneş ve çeşitli yanıklar) ve çatlaklarda kullanılır.
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Aesculus hippocastanum (Hippocastanaceae) e.e.• Vatanı Balkanlar olup Türkiye’de süs bitkisi olarak yetiştirilir.• A.pavia ve A.carnea adlı 2 türü daha Türkiye’de bulunur.• 1) Triterpenik Saponozitler:• Essin kompleksi----PROTOESSIGENOL ve BARRINTOGENOL C sapogenollerinin heterozit karışımıdır.
CH2OHOHCH2OHOHOHOH3121621222824PROTOESSIGENOL(3,16,21,22,24,28 HEKZA HİDROKSİ DELTA-12 OLEANEN) 28222116123OHCH2OHOHOHOH(3,16,21,22,28 PENTA HİDROKSİ DELTA-12 OLEANEN) BARRINTOGENOL C
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Esterleşme• 21. konumdaki –OH---anjelik asit/ tiglik asit ile esterleşir.• 22.konumdaki –OH---asetik asit/ α-metil butirik asit/ izobutirik asitle esterleşir.• 3.konumdaki –OH’e bağlanan bir triholozittir.• (glukuronik asit+glukoz+glukoz/ksiloz/galaktoz)CH2OHOHCH2OHOHOHOH3121621222824PROTOESSIGENOL(3,16,21,22,24,28 HEKZA HİDROKSİ DELTA-12 OLEANEN) 28222116123OHCH2OHOHOHOH(3,16,21,22,28 PENTA HİDROKSİ DELTA-12 OLEANEN) BARRINTOGENOL C
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Essin kompleksi 30 kadar saponozitin karışımıdır.• En büyük kısmı; protoessigenol esterleri+ glukuronik asit + glukoz +glukoz.• Essin kompleksi---Helix pomatia enzimi---nötr ortamda hidroliz----ozlar+ alkali hidroliz (ester bağları açılır)--- %80 Protoessigenol + %20 Barrintogenol C oluşur
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Essin kompleksi----asit hidr.---ozlar +alkali hidr.(ester bağları açılır)----Essigenol + Barrintogenol D oluşurCH2OHOHCH2OHOHO31224ESSIGENOL1621123OHCH2OHOHOBARRINTOGENOL D1621
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• 2) Flavonozit: • Kemferol, kersetol (flavonol türevi)• Proantosiyanidol’ler• 3) Kumarin:• Eskulozit• Fraksozit• 4) Tanen benzeri bileşikler• Eskulitanen OOHGlOOESKULOZIT(6-O-GLUKOZİDO-7 HIDROKSI KUMARIN)OOHCH3OOOGlFRAKSOZIT (8-O-GLUKOZIDO,6-METOKSI,7 HIDROKSI KUMARIN)
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Etki- Kullanılış• Saponozitlerden dolayı---antieflamatuar• Flavonoitlerden dolayı---P-vit. Aktivitesi gösterir. Kapiler damar çeperlerini kuvvetlendirir.• Venöz bozukluklarda kul.(hemoroid, varis, flebit)
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Rh. Hydrastis, F. Hamamelidis, C. Viburni gibi droglarla kombine halde kul.• I.V. olarak ödem inhibitörüdür.• Hafif bir fungustik etkisi de vardır.
SEMEN HIPPOCASTANI, At Kestanesi• Dünyada 125’ten fazla müstahzarı vardır.• Türkiye’de;• PREPAGEL®• ---- Essin+Dietilaminsalisilat• REPARİL GEL N®• ----Essin+Dietilaminsalisilat
RADIX PRIMULAE (EP)• Primula officinalis (P.veris) (Primulaceae) • Çuha çiçeği kök ve rizomları kul.• 10-50 cm, yaprakları tabanda rozet şeklinde, çiçekleri altın sarısı, özellikle sulak çayırlarda yetişir.• Kökleri 10-12 cm uzunlukta, 5-6 mm kalınlıkta, hafif kokulu ve anasonu andıran lezzettedir.
RADIX PRIMULAE (EP)• %5-10 triterpen saponozitler • Sapogenolleri; • Primulagenol A• Primulagenol D• Ekinosistik asit • Ozları;• Gl/ gal./ ramnoz/ galakturonik asit
OHCH2OHOHPRIMULAGENOL A17PRIMULAGENOL DOHCHOOH17OHCOOHOH17EKINOSISTIK ASIT
RADIX PRIMULAE (EP)• Ekspektoran olarak kul.• Bronş salgısını artırır• Soğuk algınlığında kul. Kom. E onaylıdır.• 1.5 g/100 mL dekoksiyon hazırlanır• Kuru ekstre günlük dozu 0.1 g
TUBERA CYCLAMENI, Siklamen Yumrusu (CYCLAMEN)• Cyclamen europaeum (Primulaceae) yumrularıdır. Avrupa bitkisidir.• Siklamin isimli triterpenik saponozit taşır.• Siklamin----asit hidr.---siklamiretin+gl+ksi+arabinoz• Aglikonlarının izomerleri mevcut• Farkları: • Çifte bağ taşıyıp taşımamalarına• Epoksit• -CHO gruplarına• -OH sayısına göredir.
TUBERA CYCLAMENI, Siklamen Yumrusu (CYCLAMEN)• Diüretik• Antieksudatif • Kulak çınlamasına karşı• Ekimoz ve hematomların giderilmesinde (saponozitlerin hemoliz etkisinden dolayı)• İnfüzyonları---insektisit
TUBERA CYCLAMENI, Siklamen Yumrusu (CYCLAMEN)• Kolesterol düşürücü• Antimikrobiyal• Antitümöral• Menstrual şikayetlerin giderilmesinde kul.
RADIX GINSENG (GINSENG) • Panax ginseng C.A.Meyer (Araliaceae) bitkisinin kökleridir• 100cm, kazık köklü, otsu ve çok yıllıktır• Çin, Japonya ve Kore’de yabani olarak bulunur.• Çin’ce insan kök anlamına gelir.• Ülkemizde yok ama Bryonia kökleri ile karıştırılmaktadır.• Panax repens------Japonya’da• P.quinquefolium----Kuzey Amerika’da yetişir
RADIX GINSENG (GINSENG)• İlkbahar ve Sonbahar’da toplanan kökler yan köklerden temizlenir, sonra suda 1-2’ tutulur ve kurutulup 10-25 cm çapındaki parçalar halinde ticareti yapılır.• Son yıllarda özellikle Avrupa’da ticareti çok yapılmaktadır.• Triterpenik yapıda Ginsenozit (panaksozit) -----oleanolik asit tipi• Panaksadiol ve Panaksatriol ----damaran tipi
OHOOH123PANAKSADIOL12OHOOHOH6PANAKSATRIOLCH3OHCOOH174OLEANOLIK ASIT TİPİ
RADIX GINSENG (GINSENG)• Steroidal----β-sitosterol ve stigmasterol• Poliholozit----Panaksan’lar• B-vit-----riboflavin ve tiamin• Ginseng kullanımı sürekli artan doğal ürünlerdendir.• Panax genusu latince “tam iyileşme” anlamına gelen “Panacea” kelimesinden türemiştir.
RADIX GINSENG (GINSENG)• ETKİ-KULLANILIŞ• İmmünostimülan bir drog• Psikosomatik etkili• Yorgunluğa karşı• Kan şekerini düşürücü• Serebrokortikal hücreleri aktive edici
RADIX GINSENG (GINSENG)• Düşük dozlarda SSS uyarıcısı, yüksek dozlarda SSS sedatifi• Protein sentezini aktive edici• Safra asitlerine dönüşebilen kolesterol biyosentezini artırır, kanda kolesterol seviyesini düşürür
RADIX GINSENG (GINSENG)• Tonik• Afrodiziyak ve seksüel impotansa karşı• Anemide kul.• Strese bağlı ülser ve gastrit tedavisinde• İkinci gençliği sağlamak için• Sitotoksik etkili• ANCAK TANSİYON YÜKSEKLİĞİNE neden olabilir
RADIX GINSENG (GINSENG)• PREPARATLARI• Panax Ginseng 50 cap.---520 mgP.ginseng• Ginzip (Ginseng Extract) 30 soft gel---100 mg Ginseng kökü ekstresi• Manchurian Ginseng softgel---250 mg• Manchurian Ginseng tablet---500 mg
RADIX GINSENG (GINSENG)• PREPARATLARI• Gin-action 30 tab (250 mg)---400 mg standardize Kore Ginseng köküne eşdeğer 250 mg konsantre Kore Ginseng ekstresi taşır (%24 Ginsenozit içerir)• Ginseng Power max cap. (1000 mg)---Çin kırmızı Ginseng ekstresi---300 mg (%10 ginsenozit)
RADIX GINSENG (GINSENG)• -----------Kore beyaz Ginseng ekstresi---300 mg (%10 ginsenozit)• ----Amerika Ginseng ekstresi-----200 mg (%10 ginsenozit)• -----Sibirya Ginseng ekstresi----200 mg (%10 Eleutherozit B ve E)
RADIX GINSENG (GINSENG)• Ginseng Gum---- Ginseng kökü+ Arı sütü+ Kafein• DİKKAT!!!!!• 1) Hipertansiyon ve diabet hastalarında dikkatli kullanılmalı• 2) Yüksek oranda kafeinle birlikte hipertansiyon meydana gelebilir• 3) Menopozlu kadınlarda vajinal kanama yapabilir• 4) Hamilelikte kullanılmamalıdır.
RADIX ELEUTHEROCOCCI, Sibirya Ginseng Kökü (EP)• Eleutherococcus senticosus (Acanthopanax senticosus) (Araliaceae) • Triterpenik saponozitler----Eleutherozit (I,K,L,M)• Steroidal heterozitler---- Eleutherozit A• Kumarin----Isofraxidin (hidroksi kumarin)• Kafeik asit türevleri---Klorojenik asit• Lignan (fenil propanoid yapısı)---Sesamin ve Eleutherozit D• Poliholozit-----Eleutheran A-G
RADIX ELEUTHEROCOCCI, Sibirya Ginseng Kökü (EP)• ETKİ-KULLANILIŞ• Anti-ageing• Hipoglisemik• Poliholozitten dolayı immünostimülan• Antitümör• Kan dolaşımını düzenler---kalp krizi riskini azaltır• HİPERTANSİYONDA kontrendike!!!!!!!!!!!!!!
RADIX ELEUTHEROCOCCI, Sibirya Ginseng Kökü (EP)• PREPARAT• Siberian Ginseng cap.• Ginseng (Solgar) (Siberian)---520 mg Sibirya Ginsengi taşır
FOLIA VISCI (Euroepan Mistletoe)• Viscum album (Loranthaceae) • Ökse otu, Çekem, Burç• Elma ve armut ağaçları üzerinde parazit olarak yaşar• Klorofilli yarı parazit bitki• Kışın yapraklarını dökmez• Taze meyveleri bezelye büyüklüğünde
FOLIA VISCI (Euroepan Mistletoe)• Triterpenik Bileşikler:• α-viskol (β-amirenol)• β –viskol (lupeol)• Saponozit:• Oleanolik asit het.• Lektin (glikoprotein)• Poliholozit• Peptit yapısında: • Viskotoksin OLEANOLIK ASIT HET.417OCOOHOzOHALFA VISKOL(BETA AMIRENOL)BETA VISKOL(LUPEOL)OH
FOLIA VISCI (Euroepan Mistletoe)• Tansiyon düşürücü---arteriyoskleroza karşı kul.• Diüretik---saponozit ve taşıdığı kolinden dolayı• İmmünostimülan----poliholozitten dolayı• Kansere karşı----lektinlerden dolayı• Viskotoksinden dolayı----yüksek dozda kalbi sistolde durduran toksik etki gösterir• Türkiye’de bitkinin tohumları halk arasında Diüretik• Antispazmodik olarak kul.
FOLIA HEDERAE HELICIS, Duvar sarmaşığı• Hedera helix (Araliaceae) e.e.• Tırmanıcı bir bitki• Avrupa ve Kuzey Anadolu’da yaygın• Triterpenik saponozit----Hederakozit A taşır• Hederakozit A---asit hidr.---hederagenol+rh+arabinoz
OHCH2OHCOOHHEDERAGENOL
FOLIA HEDERAE HELICIS, Duvar sarmaşığı• ETKİ-KULLANILIŞ• Ekspektoran• Saponozitten dolayı---antispazmodik• Masaj halinde selülitlerde ağrıya karşı kul.• Taze bitkiden hazırlanan dekoksiyonlar ağrılı yerlere sıcak kompres uygulanır• Linimentleri de aynı amaçla kul.• Alkolatürleri romatizmada ağrılarda kul.• TAZE YAPRAKLAR KONTAKT DERMATİT yapabilir!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
FOLIA HEDERAE HELICIS, Duvar sarmaşığı• Ortalama günlük dozu 0.3 g droğa eşdeğer dozdur.• PREPARATLARI• PROSPAN®• HEDELIX®• MONAPAX®
Saponozi̇tler
Yıl : 2020
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle