Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
---|---|---|---|
01. | Akut Böbrek Hasari | pptx | Sunumu İndir |
Transkript
AKUT BÖBREK HASARI Dr. Şehsuvar Ertürk Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı
ABH - Tanım • Glomerüler filtrasyon hızının saatler-günler içerisinde azalması sonucunda kanda nitrojen yıkım ürünlerinin birikimi ile karakterize bir sendromdur.
ABH - İsimlendirme • Akut böbrek hasarı (AKI, acute kidney injury) • Akut böbrek yetersizliği (ARF, acute renal failure) Diyaliz gerektiren intrensek hasar (çoğunlukla ATN) • Akut azotemi
ABH - Tanımlama (KDIGO, The Kidney Disease Improving Global Outcomes) • Serum kreatinin düzeyinde 48 saatte ≥0,3 mg/dL artış veya 7 günde >1,5 katı artış veya • İdrar miktarının 6 saatten uzun süre <0,5 mL/kg/saat olması
ABH - Evreleme
Evre 1 Kres %50-99 artış veya İdrar <0,5 mL/kg/s, 6-12 s Evre 2 Kres %100-199 artış veya İdrar <0,5 mL/kg/s, 12-24 s Evre 3 Kres ≥%200 artış veya ≥4,0 mg/dL veya İdrar <0,3 mL/kg/s, ≥24 s veya Anüri ≥12 saat veya Diyaliz gereksinimi *Volüm durumu normal ve üriner tıkanma dışlanmış olmalıdır. ABH - Evreleme (KDIGO)
ABH - Epidemiyoloji • Sıklık Genel toplumda <%1 Hastanede %2-7 YBÜ’de %5-30 • Mortalite Komplike olmayan ABH <%5 YBÜ’de yatan, oligürik, RRT gerektiren, böbrek dışı organ yetersizliği olan ABH %40-90 (En kötü prognoz sepsisle birlikte olduğunda)
ABH - Etyoloji • Prerenal ABH (%55-60) • Renal -intrinsik- ABH (%35-40) En sık tipi iskemik ya da toksik ATN • Postrenal ABH <%5
Etyoloji - Prerenal ABH • İntravasküler volüm azalması (hipovolemi) Hemoraji, GIS, Renal, Cild, 3. boşluk • Kalp debisi azalması Kalp pompa gücü azalması, pulmoner emboli • Sistemik vazodilatasyon Sepsis, KC yetmezliği, Anaflaksi, İlaçlar • Renal vazokonstriksiyon Sepsis, KC hastalığı, Hiperglisemi, CSA, NA • Otoregülasyon ve GFR’yi bozabilen ilaçlar ACE inhibitörleri, NSAI ilaçlar
Etyoloji - Renal ABH • İskemik ve toksik ATN • Büyük damarlar Tromboz, ateroemboli, disseksiyon, vaskülit, kompresyon • Glomerül ve renal mikrovaskülatür İnflamatuvar (Akut veya RPGN, Rejeksiyon, Radyasyon) Vazospastik (Malign HT, Gebelik toksemisi, Skleroderma) Hematolojik (HUS/TTP, DIC, Hiperviskozite) • Tübülointersitisyum Allerjik intersitisyel nefrit (NSAID, AB) İnfeksiyöz (viral, fungal, bakteriyel) Akut sellüler rejeksiyon İnfiltrasyon (Lenfoma, lösemi, sarkoid)
Nefrotoksik ATN sebepleri • Ekzojen Antibiyotikler (Asiklovir, aminoglikozid, ampho B) Organik çözücüler (Etilen glikol, toluen) Zehirler (Yılan sokması) Kemoterapötikler (Sisplatin, ifosfamid) Radyokontrastlar Bakteriyel toksinler • Endojen Myoglobin (Rabdomiyoliz) Hemoglobin (Hemoliz) Ürik asit ve myeloma hafif zincirleri
Etyoloji - Postrenal ABH • Mesane boynu Prostatik hastalık (hipertrofi, neoplazi, infeksiyon) Nörojenik mesane, Antikolinerjikler • Üretral (valv, striktür) • Üreteral İntra (Taş, pıhtı, spazmlı üretrit) Ekstra (Malignite, retroperitoneal fibrozis, ligasyon)
Fizyopatoloji - Prerenal ABH Etkin dolaşkan volüm eksikliği Baroreseptör aktivasyonu AII Vazokostriksiyon/Mezanşiyal kontraksiyon GFR azalması NA ADH PG Otoreg NO (-)
Renal hasar Hemodinamik bozukluklar Tübül hasarı Tıkanma Geri kaçış Mezanşiyal Kontr. Vazokonst. Medüller Konjesyon KUF RPF Pgc GFR Fizyopatoloji - ATN
ATN seyri • Başlangıç İskemik ya da toksik hasara maruziyet Saatler, günler • İdame Üremik komplikasyonların ortaya çıkması 1-2 hafta (nadiren 4-6 hafta) • İyileşme Rejenerasyon ve renal fonksiyonların normale dönmesi
ABH - Komplikasyonlar • Metabolik (Hiperkalemi, Asidoz, Hiponatremi, Hipokalsemi, Hipermagnezemi, Hiperfosfatemi, hiperürisemi) • Kardiyovasküler (HT, Pulmoner ödem, Aritmi, Mİ, Perikardit, Pulmoner emboli, Pnömonitis) • GIS (Bulantı, kusma, malnütrisyon, Gastrit, Ülser, Kanama, Stomatit, Gingivit, Pankreatit) • Nörolojik (İrritabilite, Asteriksis, Konvülsiyon, Mental değişiklikler, Somnolans, Koma) • Hematolojik (Anemi, Kanama) • İnfeksiyöz (Pnömoni, Yara, IV giriş, Üriner trakt, Sepsis) • Diğer (Hıçkırık, İnsülin direnci, PTH artışı, D vit azalması)
• Hiperkalemi • Asidoz • Hiponatremi-hipernatremi • Hipokalsemi • Hipermagnezemi • Hiperfosfatemi • Hiperürisemi ABH - metabolik komplikasyonlar
• Hipertansiyon • Pulmoner ödem • Aritmi • Mİ • Perikardit • Pulmoner emboli • Pnömonitis ABH - kardiyovasküler komplikasyonlar
• Bulantı, kusma • Malnütrisyon • Gastrit, Ülser, Kanama • Stomatit, Gingivit • Pankreatit ABH - gastrointestinal komplikasyonlar
• İrritabilite • Asteriksis • Konvülsiyon • Mental değişiklikler • Koma ABH - nörolojik komplikasyonlar
• Anemi • Kanama ABH - hematolojik komplikasyonlar
• Pnömoni • Yara yeri • IV giriş, kateterizasyon • Üriner yol • Sepsis ABH - infeksiyöz komplikasyonlar
• Hıçkırık • İnsülin direnci • PTH artışı • D vitamini azalması ABH - diğer komplikasyonlar
ABH - Tanı • Klinik değerlendirme (Öykü ve fizik muayene) • İdrar tetkiki • Biyokimyasal ve hematolojik incelemeler • Özel incelemeler İdrar kimyası, immünelektroforez Serolojik testler (anti-GBM Ab, ANCA, ANA, C) Radyolojik (DÜSG, US, Anjiyografi) Renal biyopsi
ABH - anüriye yol açan durumlar • Üriner traktın tam obstrüksiyonu • Renal arterlerin oklüzyonu • Ağır proliferatif glomerülonefrit • Vaskülit • Bilateral kortikal nekroz
ABH - böbrek yetersizliği indeksleri PRERENAL ATN BUN/Kreatinin >20 <15 İdrar Na <10 >20 İdrar dansite >1018 <1012 İdrar osmolalite >500 <250 FENa <%1 >%1 FEüre <%35 >%50 İdrar sedimenti Hyalen silendir Kirli kahverengi granüler silendir
ABH - Tedavi • Sıvı-elektrolit dengesinin düzenlenmesi • Asidozun düzeltilmesi • Üremik komplikasyonların düzeltilmesi • Kullanılan ilaçların ayarlanması • Beslenme durumunun düzeltilmesi • Renal Replasman Tedavisi
ABH - RRT endikasyonları • Kontrolsüz hipervolemi ve hipertansiyon • Konservatif tedaviye dirençli hiperkalemi ve asidoz • İntoksikasyonlar • Üremik belirti ve bulgular Ansefalopati Perikardit Kanama diyatezi [A (asit-baz) E (elektrolit-K), I (intoksikasyon), O (overload), U (uremia)]
ABH - RRT şekli • Aralıklı hemodiyaliz (IHD) • Uzun süreli günlük hemodiyaliz (EDD) • Sürekli hemofiltrasyon (CVVH)
ABH - Prognoz • RRT gerektiren, oligürik intrinsik renal ABH’nin mortalitesi yaklaşık %50’dir! • Tanı sırasında oligüri ve serum Kre>3 mg/dL kötü prognozu gösterir. • Hastaların yaklaşık %15’inde SDBY gelişir.
Olgu ÖYKÜ • Elli yaşında erkek hasta 24 saat önce trafik kazası sebebi ile acil servise yatırılmış ve idrar miktarında azalma yüzünden sizden görüş isteniyor. • Özgeçmişinde özellik yok. • Acile getirildiğinde hipotansiyon, toraks travması ve akut karın tablosu mevcutmuş. • Aort diseksiyonunu dışlamak için intravenöz kontrastlı BT yapılmış. • Ardından ameliyata alınmış ve karaciğer laserasyonu ve perfore jejunum onarılmış. • Hastaya sıvı tedavisi ve gentamisin başlanmış.
FİZİK İNCELEME • Kan Basıncı:90/60 mm Hg • Nabız: 110/dk; • Vs: 38.2 °C • V.Ağırlığı: 80 kg • İdrar sondası mevcut ve son üç saat boyunca idrar çıkışı 20 ml/saat. • Şuur bulanık, cild terli. • Boyun venleri görülmüyor. • Akciğerler normal. Kalp sesleri normal. • Karın bombe görünümde, bağırsak sesleri alınmıyor. • Ekstremitelerde yara izleri ve 1+/1+ pretibiyal ödem mevcut.
LABORATUVAR • BK: 17.000/mm3 • Hb: 13 g/dL • Na: 138 mmol/L K:5.3 Cl:105 HCO3: 16 • BUN: 65 mg/dL Kreatinin: 2.2 mg/dL • Ca: 8.1 mg/dL Fosfor: 6.5 mg/dL • CK: 35.000 UI (N: 25-90)
Dr. Şehsuvar Ertürk Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İbni Sina Hastanesi Akademik Yerleşke M206 06100, Ankara erturk@medicine.ankara.edu.tr @SehsuvarErturk