Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
---|---|---|---|
01. | Glukojen Metaboli̇zmasi | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
GLUKOJEN METABOLİZMASIUzm.Dr.Kadir Okhan AKIN
Glukoz Glukoz 6-PFruktoz 1,6-BiPPFK-1pirüvatAKoAOAA SitratATPATPATPATPATPATPATPATPAKoASitrat Sitrat Sitrat Sitrat Sitrat GLUKOJEN
Başlıca glikojen depoları iskelet kası ve karaciğerdedir. Fakat pek çok hücrede de çok az miktarlarda olabilir.Kas glikojeni, kas kasılması sırasında ATP sentezi için enerji deposu görevi üstlenir. Çünkü kasta glukoz 6-fosfataz enzimi yoktur ve glikojen yıkımı ile oluşan glukozun tümü glikolize girer. Kas kana serbest glukoz sağlayamaz. Karaciğer glukojeni ise özellikle erken açlık döneminde kan glukoz düzeyini belirli seviyede tutmak için çalışmaktadır. KC glukojeni açlıkta azalır ve toklukta artar fakat kas glukojeni bir kaç gün süren kısa süreli açlıklardan etkilenmemektedir. Ancak uzun süren açlıklarda orta derecede azalmaktadır.
Emilim sonrası, normal yetişkinde glikojen depolanmasıKaraciğer %4 72 grKas %0.7 245 grHücre dışı%0.1 10 gr
Glikojen yapısı düşünüldüğünde glukojen sentezi için neler gereklidir:• Glukoz molekülleri 1 4 bağlanmalarını yapacak bir enzim (glikojen sentetaz) 1 6 dallanma noktalarını yapacak bir enzim amilo ( 1-4 - 1-6) transglikolaz veya glikozil 4:6 transferaz
UDP-G Glukojen sentezi başlatıcı enzim kompleksi Pirofosfataz UDP-glukoz pirofosforilazFosfoglukomutaz Glukoz Glukoz 6-fosfatGlukoz 1-fosfatUTPUDP-Glukoz(UDP-G)PP P + POH G G Gglikogenin
GGlikozil 4:6 transferazGlikojen sentaz OH G G G G G G G G G G G GOH G G G G G G G G G G G GGGlikojen sentaz GGGGGGGGGGGGGGG-1,6-1,6
Glikojen yıkımı:Glikojen yıkım için gerekli olanlar:Glikojendeki 14 bağını koparmak için kullanılan glukojen fosforilazGlikojende dallanma noktasındaki 16 bağını koparmak için kullanılan amilo 1,6 glikozidaz
GOH G G G G G G G G G G G GGGGGGGGGGGGGGGGG-1,6-1,6Glukojen fosforilazGlukoz 1-fosfatGlukoz 1-fosfatGlukoz 1-fosfatGlukoz 6-fosfatGlukoz 6-fosfatGlukoz 6-fosfatFosfoglukomutaz GlukozGlukozGlukoz Glukoz 6-fosfataz
GOH G G G G G G G G G G G GGGGGGGGGGGG-1,6-1,6Limit dextrinGlikozil 4-4 transferazAmilo 1,6 glikozidazGlukoz 1-fosfat Glukoz 6-fosfatFosfoglukomutaz GlukozGlukoz 6-fosfataz
OH G G G G G G G G G G G G Glukojen fosforilazGlukoz 1-fosfat Glukoz 6-fosfatFosfoglukomutaz Glukoz Glukoz 6-fosfataz
PGlukojen sentaz AMP (özelikle kasda anoksi ve ATP yokluğu gibi ekstrem durumlarda)Adrenalin/glukagon cAMP Protein kinaz AGlukojen fosforilaz kinazGlukojen fosforilaz Fosfokreatin (kas)Glukoz, kafein (KC)Ca++Kas kasılması sırasında salınır. Ayrıca KC’de -adrenerjik ve diğer hormonlar ve IP3 ile salınımPBPAİNSÜLİNProtein fosfatazBA
Glikojen depo hastalıkları:Tip 0 AglikogenosisGlikojen sentetaz eksiktirTemel olarak etkilenen organ KC’dir, kas etkilenmez. KC’de glikojen sentezi normalin %2’sine kadar azalmıştır. Açlık hipoglisemisi vardır.Hastalarda hipoglisemik konvülsiyonlar ve buna bağlı mental retardasyon olabilir.Hastalarda yemek sonrası veya glukoz verilmesini takiben uzun süre hiperglisemi dönemleri izlenir.
Tip 1 Von Gierke hastalığı:Glukoz 6 fosfataz eksik 1a1b glukoz 6 fosfat translokator, 1c fosfat translokator eksiktir.Hipoglisemi oluşur.Pentoz fosfat yoluna giriş artar, riboz 5 fosfat sentezi artar. Buna bağlı olarak pürin katabolizması artar ve hiperürisemi ve gut görülür.KC, böbrek ve barsak etkilenir.yağlı KC ve masif hepatomegali izlenir.Laktik asit, ürik asit, keton cisimleri ve lipid artmıştırDepolanan glikojende artma vardır fakat depolanan glikojenin yapısı normaldir.SC epinefrin veya IV glukagon uygulamasını takiben kan şekeri artışı olmaz
Tip II Pompe hastalığı: lizozomal -glukosidaz eksiktir, yeni doğanın lizozomal enzim defektidir.Defekt yaygın olarak bulunur (KC, kas, kalp …)Sitozolde vokuollerde glikojen birikimi vardır.Kan glukozu normaldir.Ciddi kardiyomegali izlenirGenellikle erken ölüm izlenir Glikojen yapısı normaldir.Hipotoni
Tip III Forbes & Cori hastalığıDalları yıkan enzim yoktur (Amilo 1-6 glukozidaz)IIIaKas ve KC’de enzim eksik, IIIbKC’de eksikDallı polisakkarid birikimi söz konusudur (limit dekstrinosis’de denir)KC ve kas etkilenir.Hipoglisemi olmazNormal mental gelişim izlenir.Laktat, ürik asit, Total kolesterol ve trigliseridler normaldir.Miyopati, hepatomegali ve gelişme geriliği izlenir.IV glukagon uygulanması toklukta kan şekerini artırır fakat açlıkta etkisi yoktur
Tip IV Anderson hastalığı:Amilopektinosis, dallandıran enzim yokluğu söz konusudur.Hayatın ilk yıllarında kalp ve KC yetmezliğine bağlı ölümler izlenir.Siroz, hepatomegali, asit, yükselmiş transaminaz düzeylerive normal glukoz toleransı vardır.
Tip V Mc Ardle hastalığı:İskelet kası glikojen fosforilazı eksikIskelet kası etkilenir, KC enzimleri normaldir.Ağır egzersiz boyunca kasda laktat düzeyi artışı olamazZeka gelişimi normaldir.Egzersiz boyunca kramplar izlenirIleri yaşta myoglobin üri izlenirPrognozu iyidir.Zaman zaman CPK artışı izlenir.Kalp kası etkilenmez
Tip VI Hers hastalığı:KC glikojen fosforilazı eksiktirHastalarda hipoglisemi eğilimi vardır fakat kan glukozu normaldir.Kan glukozu laktat, alanin ve gliserolden glukoneogenik olarak sağlanır. Ketozis orta derecede ortaya çıkar fakat hiperlaktatemi oluşmaz.Glikojen miktarları artmıştırHepatomegali, splenomegali izlenmezTip VII Tauri hastalığı:Kas ve RBC’de fosfofruktokinaz eksikliği vardırEgzersiz toleransı azalmıştırEgzersizde laktat artışı izlenmezTip VIIIEnzim eksikliği bulunamamıştır. Total KC fosforilazı normal fakat çoğunlukla inaktiftir.hipoglisemi eğilimi vardırKC, beyin ve iskelet kası normaldir. Serebral glikojen miktarı artmıştırHPM, ataksi, hipertonisite, spastisite, nistagmus, deserebrasyon ve ex gelişir.
Tip IXKC fosforilaz kinaz eksiktir.Hastalarda KC etkilenir fakat kas normaldir.HPM bulunurSplenomegali, hipoglisemi veya asidoz yoktur.Tip XcAMP bağımlı kinaz aktivitesi kas ve KC’de izlenmezkas ve KC etkilenirHPM, karın ağrıları oluşur.Tip XIBozukluk saptanamamışAsidoza eğilim, vit.D rezistans rickets oluşur.Glikojen yapı bozukluğu Tip III ve IVKC’I etkileyenler Tip I, II, III, IV, VI, IX, Tip 0