| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Şap Aşilari | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
ŞAP AŞILARI
Şap HastalığıFOOT AND MOUTH DISEASE (FMD)Dabak
Şap hastalığından dolayı yıllık % 15 süt kaybı görülmektedir.Süt kaybından dolayı uğradığımız zarar yaklaşık 8 milyon ABD $ dır. Et kaybı ise % 10 dolayındadır. Et kaybından dolayı uğradığımız zarar ise 81 milyon ABD $dır.Türkiye’de hastalığa bağlı ekonomik kayıp
2001 yılı Şubat ayı ortalarında İngiltere’de çıkan Şap hastalığı salgınında 10 Nisan 2001 tarihine kadar 1204 vaka bildirilmiştir ve eradikasyon için 888.000 baş hayvan itlaf edilmiştir. Bu salgının İngiltere ekonomisine zararının yaklaşık 9 milyar sterlin olacağı tahmin edilmiştir.1929: Last case in U.S.1953: Last cases in Canada and Mexico1993: Italy1997: TaiwanUnited Kingdom1967-68, 19812001, 2007
Şap hastalığı, meydana getirdiği ekonomik kayıplar ve uluslararası ticarete getirilen kısıtlamalar nedeni ile, ülkemiz hayvancılığının en önemli problemlerinden birisidir.
Şap hastalığında meydana gelen kayıplarSüt ve et verimindeki kayıplar, Gebe hayvanlarda yavru atma,Özellikle genç hayvanlarda görülen oldukça yüksek oranda ölümler,Hayvan ve et, süt tozu, sakatat veya sperma, embryo gibi hayvansal ürünlerin ticaretinin engellenmesi nedeniyle dış ticarete getirilen kısıtlamalardan doğan ekonomik kayıplar,
Türkiye'de 1914 yılından beri değişik tarihlerde A2, A5, A22, A96, O1, C, SAT-1 ve Asia-1 tipleri teşhis edilmiş ve ekzotik tipler eradike edilmiştir. Nisan 2001-2012 tarihleri arasında Asia 1 tipi görülmemiş, 2012 de tekrar Asia 1 tespiti yapılmıştır. Günümüzde hastalık mihraklarından A, O ve Asia-I tipleri tespit edilmektedir.
FAMİLYA PICORNAVIRIDAEALT GRUPAphtovirusEnterovirusCardiovirusRhinovirus
Serolojik testlerle saptanmış olan, antijenik olarak birbirinden farklı 7 serotip; A, O, C, Sat 1,2,3 , Asia 1Serotiplerin 65-80 kadar alt tipi vardır. En yüksek antijenik varyasyon oranı A tipindedir. Farklı serotipler birbirlerine karşı bağışıklık oluşturmaz. Aynı serotipin antijenik varyantları organizmada birbirlerine karşı farklı düzeylerde bağışıklık oluşturur. Antijenik Özellik ; 146S Virion-bağışıklık 75S Boş Kapsit 12S Kapsomer 37S Nükleik Asit
Sığır, koyun, keçi, domuz gibi evcil hayvanlar ile vahşi ruminantlar ve nadiren de insanlar hastalığa duyarlıdırlar.Epidemiyoloji
Bulaşma 1
•Direk temasla bulaşma•Hava yolu ile bulaşma•İndirekt bulaşmaBulaşma 2
Klinik 1
Klinik 2
Klinik 3
İnsanlarda Enfeksiyon
Foot & Mouth DiseaseVesicular StomatitisSwine Vesicular DiseaseVesicular Exanthema of SwineClinical Signs by SpeciesAll vesicular diseases produce a fever with vesicles that progress to erosions in the mouth, nares, muzzle, teats, and feetCattle Oral & hoof lesions, salivation, drooling, lameness, abortions, death in young animals, \panters\; Disease IndicatorsVesicles in oral cavity, mammary glands, coronary bands, interdigital spaceNot affected Not affectedPigs Severe hoof lesions, hoof sloughing, snout vesicles, less severe oral lesions: Amplifying HostsSame as cattleSevere signs in animals housed on concrete; lameness, salivation, neurological signs, younger more severeDeeper lesions with granulation tissue formation on the feetSheep & Goats Mild signs if any; Maintenance HostsRarely show signs Not affected Not affectedHorses, Donkeys, Mules Not affectedMost severe with oral and coronary band vesicles, drooling, rub mouths on objects, lamenessNot affected Not affected
Korunma ve Kontrol
Hastalıkla Mücadele (OIE A listesinde yeralır.) Karantina ve aşılama Kesim-imha ile beraber aşılama (Danimarka, İsviçre, Hollanda, Meksika) Kesim–imha (ABD, İngiltere, Kanada, Norveç..)Uygulanacak strateji hastalığın epidemiyolojisine ve ülkelerin sosyo-ekonomik durumuna göre farklılık gösterir.Türkiye’de şap hastalığının kontrolü için karantinatedbirleri ile birlikte aşılama 1962 yılından beriuygulanmaktadır.
•Duyarlı hayvanlara şap aşısının periyodik olarak uygulanması, Bir yaşına kadar olanlara 4 ayda bir, bir yaşından sonra 6 ayda bir kombine aşılar yapılmalıdır. Aşılar soğuk zincir içerisinde taşınmalı ve kurallara uygun tatbik edilmeli!•Yeni alınan hayvanlara şap aşısı yapılıp yapılmadığına dikkat edilmesi, •Yeni alınan hayvanlara diğer hayvanlardan ayrı bir yerde karantina uygulanması (20 gün), •Pazarda satılacak veya başka bir yere nakil edilecek hayvanlara en az 15-20 gün önceden şap aşısının yapılması ve Veteriner sağlık raporunun alınması, •Ahırların girişlerinde bulundurulması gerekli paspasların veya giriş havuzlarının devamlı olarak sodyum karbonat, sodyum hipoklorid, bakır sülfat, sitrik asit vb. dezenfektan maddelerle muamele edilmesi, •Ahırlara hayvan bakıcılarından başkalarının sokulmaması, •Hayvan bakıcılarının özel elbise ve ayakkabı ile ahıra girmelerinin sağlanması, bakıcıların diğer ahırlardan uzak tutulması. •Sağımdan önce ellerin ve sağımda kullanılacak malzemelerin temizliğine dikkat edilmesi, sağım öncesi ve sonrası malzemelerin mutlaka sıcak su ile yıkanması.•Şüpheli vakalarda Veteriner Hekim’den bilgi alınması. Hastalık çıkmadan önce
Hastalık çıktıktan sonra•Hastalıktan şüpheli hayvanların derhal ayrı bir yere alınması, •Ahırlara giriş çıkışların yasaklanması, ilgililere haber verilmesi, •Ahıra veya çiftliğe izinsiz kimsenin sokulmaması, •Araçların çiftliğe girişinin engellenmesi, •Yem, saman, altlık gibi malzemelerin giriş çıkışına izin verilmemesi, •Hasta hayvandan bulaşan yataklık ve otların yakılması, •Hasta hayvanlara ait sütlerin süt satıcılarına verilmemesi, •Satıcıların çiftliğe sokulmaması, •Hastalık sönüşüne kadar hayvan alım ve satımının yapılmaması, •Ahırlar birden fazla ise, her biri için ayrı bakıcıların bulundurulması, şayet mümkün değil ise bakıcılarının çizme ve elbiselerinin her ahırda değiştirilmesi, •Çevre ahır ve çiftliklerin ziyaret edilmemesi, yabancıların hayvanlarını görmeleri için çağırılmaması, •Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanlarla temas edenlerin, bu hayvanlara ait eşya, malzeme ve naklinde kullanılan vasıtaların dezenfeksiyonunun sağlanması,
Şap aşılarıWaldman-Köbe aşısı(1937):Enfekte sığır dillerinden şap lezyonları toplanır, formol ile inaktive edilir.Frenkel aşısı(1947):Sağlıklı sığır dillerinden alınan epitel hücrelerinde virus üretilir.Doku kültürü aşıları:Monolayer, süspanse BHK-21 hücre kültüründe virus üretilir ve inaktive edilir (beta propiolakton, binaryetileneimin vb.,). Biyoteknolojik yöntemlerle hazırlanan aşılar:DNA aşıları.
Şap aşıları inaktif aşılardır. Bu nedenle yılda en az 2 defa yapılmalıdır! Üretilen aşılarda 20/08/2014 tarihi itibari ile O Tur 11, A Tur 11 ve Asia-1 Tur 11 suşları kullanılmış; 16/10/2017 tarihi itibari ile O T ur 07, A NEP 84 (Genotip VII) ve Asia-1 Tur 15 suşları kullanılmaktadır.
İthal aşılar,Özel sektörce üretilen aşılarŞap Enstitüsü tarafından hazırlanan aşılartip serotip Adjuvant Lisanslı olduğu ülkelerAftovac-oil inaktive O1,A22,Asia-1, oil TRAftovacVETALinaktive O1,A22,Asia-1, Alüminyum hidroksit, SaponinTRDecivac-FMDMSDinaktive O1, A, C, Asia-1, SAT-1, SAT-2, SAT-3 (serotype dependent upon location)oil Algeria, Netherlands, Philippines, TRTurvac-oilŞAP ENSTİTÜSÜİnaktive O Tur 11, A Tur 11 ve Asia-1 Tur 11oil TR
Şap Enstitüsü tarafından üretilen aşılar:“1. ALÜMINYUM HIDROKSIT VE SAPONIN ADJUVANTLI ŞAP AŞI PROSPEKTÜSÜŞap aşıları; sığır, koyun, keçi, manda ve domuzlarda şap hastalığına karşı Şap Enstitüsü'nde O, A ve Asia-1 tiplerine karşı hazırlanmış aşılardır. Bu aşılar.BHK21, hücre kültürlerinde üretilen şap aşı virüsları BEİ ile inaktive edilerek, alüminyum hidroksit ve saponin adjuvantlı olarak hazırlanmıştır. Koruyucu olarak % 0.01 oranında merthi-olate ilave edilmiştirAŞININ UYGULANIŞIŞap aşıları kullanılıncaya kadar mutlaka +2°C ile + 8°C de muhafaza edilmelidir. Kullanılmadan önce iyice çalkalanarak homojen hale getirilmelidir, Aşılama deri altı yolla yapılmalı ve kas içine verilmemelidir. AŞI DOZUSığır - Manda : 3 ml Koyun - Keçi : 1 ml AŞILAMA SONRASI REAKSİYONLARAşılama yerinde şişlik, hafif ateş. iştahsızlık ve süt veriminde azalma gibi reaksiyonlarının yanında bütün aşılarda olduğu gibi hipersensitive reaksiyonları görülebilirAŞININ SAKLANMASI VE NAKLİAşılar +2 °C ile +8 °C'de saklanmalı ve nakledilmelidir. Aşının raf ömrü etikette yazılıdır UYARILARAçılan aşı şişeleri 8 saat içerisinde steriliteye dikkat edilerek kullanılmalıdır. Aşı uygulamaları otomatik şırıngalar ile yapılmamalıdır. Aşı şişeleri güneş ışığından korunmalıdır, Donan aşılar kullanılmamalıdır. AŞILAMA PROGRAMIilk aşılama 4 üncü ayını tamamlayanlara ikinci aşılama ilk aşılamadan 1 ay sonra Bundan sonraki aşılamalar ise 6 ayda bir yapılmalıdır. AMBALAJ ŞEKLiMonovalan, bivalan ve trivalan olarak hazırlanır. Aşılar Poly Ethylen-Terephthalat (PET) şişelerde 60 ml hacminde kullanıma sunulmaktadır”
“2.TURVAC-OIL YAĞ ADJUVANTLI ŞAP AŞISI PROSPEKTÜSÜYağ adjuvantlı şap aşıları; sığır, koyun, keçi, manda ve domuzlarda şap hastalığına karşı hazırlanmış aşılardır. Bu aşılar, BHK21 hücre kültürlerinde üretilen şap aşı viruslarının BEİ ile inaktivasyon ve konsantrasyonunu takiben yağ adjuvantı (Montanide ISA-206) ile emülsifiye edilmesiyle hazırlanır.AŞININ UYGULANIŞIŞap aşıları kullanılıncaya kadar mutlaka +2ºC ile +8ºC de muhafaza edilmelidir. Kullanılmadan önce hafifçe çalkalanarak homojen hale getirilmelidir. (Bekletildiğinde aşı yüzeyinde bir yağ tabakası oluşması veya dipte bir miktar ayrışma normaldir) Aşılama derin kas içi veya deri altı (boyuna veya gerdana) yolla yapılır. Kas içi uygulamaların 3-4 cm uzunluğunda iğneler ile M. semitendinosus, M. semimembranosus ve M.gluteus’a yapılması önerilir. AŞI DOZUSığır-Manda: 2 ml Koyun-Keçi :1 ml AŞILAMA SONRASI REAKSİYONLARAşılama yerinde şişlik, hafif ateş, iştahsızlık ve süt veriminde azalma gibi reaksiyonlarının yanında bütün aşılarda olduğu gibi hipersensitivite reaksiyonları görülebilir. Aşılama ekipleri antikolinerjik ilaçlar, solunum ve dolaşım analeptikleri ve antihistaminik ilaçları yanında bulundurmalı ve aşılama mahallini hemen terk etmemelidir.(minimum 15 dakika) AŞININ SAKLANMASI VE NAKLİAşılar +2ºC ile+8ºC de saklanmalı ve muhafaza edilmelidir. Aşının raf ömrü etikette yazılıdır. UYARILARAşılar sağlıklı hayvana asepsi kurallarına dikkat edilerek uygulanmalıdır. Aşılar gebe hayvanlarda güvenle (uygun zaptı rapt ve stres faktörlerinden kaçınmak şartıyla) kullanılabilir Açılan aşı şişeleri 8 saat içerisinde steriliteye dikkat edilerek kullanılmalıdır. Aşı uygulamaları otomatik şırıngalar ile yapılmamalıdır. Aşı şişeleri güneş ışığından korunmalıdır. AŞILAMA PROGRAMIİlk aşılama 4 üncü ayını tamamlayanlara İkinci aşılama ilk aşılamadan 1 ay sonra Bundan sonraki aşılamalar ise 6 ayda bir yapılmalıdır. AMBALAJ ŞEKLİMonovalan, bivalan ve trivalan olarak hazırlanır. Aşılar Poly Ethylene-Terephthalat (PET) şişelerde 60 ml hacminde kullanıma sunulmaktadır.”
Aşılarda16/10/2017 tarihi itibari ile O T ur 07, A NEP 84 (Genotip VII) ve Asia-1 Tur 15 suşları kullanılmaktadır. Şu an Şap Ens. ürettiği aşı budur.
Şap virusunun 7 alt tipi arasında çapraz bağışıklık yoktur.Çok sayıdaki antijenik varyantlar arasındaki bağışıklık değişkendir.Aşılama yılda en az iki defa yapılmalıdır.Aşılama sonrası oluşan bağışıklık kısa sürelidir.Türkiye için ekzotik olan viruslar doğu ve güneydoğu komşularında mevcuttur.Mücadeleyi zorlaştıran faktörler
Şap Aşilari
Yazar :
Veteriner
Yıl : 2020
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle