| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Trafik Adabı | pptx | Sunumu İndir |
Transkript
Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü
2DERSİN İÇERİĞİTRAFİKTE ADAPTRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARITRAFİKTE İLETİŞİMTRAFİKTE HEYECAN VE STRESTRAFİKTE HAK İHLALLERİTRAFİK KÜLTÜRÜTRAFİK PSİKOLOJİSİTRAFİKTE ÖZ DENETİMMotorlu Taşıtlar Sürücü Kursları Trafik Adabı Dersi
3TRAFİKTE ADAP
4TRAFİK ADABITRAFİKTE ADAPTrafikAdapTrafikte Adap KurallarıAdâb-ı muaşeretin (Toplum Adabı) Trafik Kuralları ile İlişkileri
TRAFİKTE ADAP5TRAFİKTE ADAPAdap denince ne anlıyorsunuz?Trafik adabı denince ne anlıyorsunuz?Neden trafikte adap kurallarına uymalıyız? TARTIŞINIZ…
TRAFİKTE ADAP6TRAFİK ADABI Trafik; yayaların, hayvanların ve araçların kara yolları üzerindeki hal ve hareketleridir. Adap; toplumların davranış yöntemlerinin (töreler) temeli, edep ise bu yöntemlere (töre) uygun davranmadır. «Edep bir tac imiş Nur-u Hüda’danGiy ol tacı, emin ol her beladan…»
TRAFİKTE ADAP7TRAFİK ADABI Trafikte Adap Kuralları; trafikte adap kuralları, trafiğe çıkanherkesin uymak zorunda olmadığı ancak uyulduğunda trafiği ve trafik akışını en az trafik kuralı kadar düzene sokan ceza korkusu olmadan nezaketen uyulan hususlardır. Trafikte adap kurallarını iyi anlayabilmek için kuralın ne demek olduğu, trafik kuralları ve kurallara uymanın faydalarının da bilinmesi gerekmektedir. Belirli olayların ve süreçlerin düzenli tekrarı da kural olarak tanımlanır.
8TRAFİK ADABIKurallar karmaşayı önler istikrar sağlar.İnsan davranışlarını kontrol altında tutar. Davranışlara sınırlama getirir. Böylece insanın hata yapma ihtimalini azaltır. Kurallar kişilerin hangi konularda özgür davranacaklarının yolunu açar. Haliyle yaptıklarından sorumlu tutar . Toplumda düzensizliği ve kaos ortamının oluşturulmasını engeller.Toplumun eğitim seviyesinin yükselmesinin yolunu açar. Toplumun huzur ve refah ortamını düzene sokar.Toplumda adaletin tesisini sağlar.Kültürel yozlaşmayı engeller. Manevi yıpranmalar ve psikolojik travmaları ortadan kaldırır.Trafikte Adap Kurallarına Uymanın Faydaları
Adabımuaşeretin (Toplum Adabı) Trafik Kuralları ile İlişkisi; İnsanlar toplum hayatında yaşamak zorundadırlar. Toplumda kişilerin birbirleri ile olan ilişkileri bir kurala bağlanmıştır. Toplum hayatını düzene sokan bu kurala adap denilmektedir. Beşeri münasebetlere genel olarak adabı muaşeret denilmektedir. Adabımuaşeret diğer bir ifade ile görgü kuralları olarak da adlandırılabilir.9TRAFİK ADABI
10TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI
11TRAFİK ADABITRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI Trafikte SaygıTrafikte Yardımlaşma ve Birbirini UyarmaTrafikte ToleransTrafikte SabırTrafikte SorumlulukTrafikte Diğerkâmlık ve FeragatTrafikte Dezavantajlı ve Engelli İnsanlara karşı Davranışlar
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARITrafikte Saygı Saygı; Değeri, üstünlüğü, yaşlılığı, yararlılığı, kutsallığı dolayısıyla bir kimseye, bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranmaya sebep olan sevgi duygusu, hürmet, ihtiram anlamlarını ifade eder. 12TRAFİK ADABI«Saygı düzenin anahtarıdır.»
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI13 Saygının Temel Dayanakları ve Kazanımları; Saygı vebunun sonucu olan sevgi toplumun temel dayanaklarıdır. Kişiler hak ve hürriyet sınırları içerisinde birbirlerine saygı göstererek trafikte olumsuzlukların yaşanmasını engellemiş olurlar. Nezaket ve Saygı Arasındaki İlişki; Beşeri ve insaniilişkilerin yürütülmesinde en önemli faktör saygı ve hoşgörü davranışının sergilenmesidir. Trafikte nazik ve kibar davranış gergin ortamları yumuşatarak insanları nazik davranmaya sevk edecektir. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI14Trafikte Yardımlaşma ve Birbirini Uyarma Yardımlaşma; birlikte çalışmak, tek başımıza yapamayacağımız şeyleri yeteneklerimizi ve enerjimizi başkalarıyla birleştirmek, başkalarının bilgi ve yeteneğinden faydalanmak anlamlarına gelmektedir.TRAFİK ADABI“İyilikte ve kötülükten sakınmakta birbirinizle yardımlaşın, günah ve düşmanlıkta yardımlaşmayın.” Ayet-i Kerimeİ ili t t l t ı t i i i i l ı l ı , lı ı l ı . t-i i
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI 15 Trafikte Yardımlaşmanın Önemi; Arabası bozulmuş yolda kalan birisine yardımcı olmak yardımlaşma mıdır? Neden? İlerideki polis ekibini veya radarı haber vermek için selektör yaparak karşıdan gelenleri uyarmak bir yardımlaşma mıdır? TRAFİK ADABI TARTIŞINIZ TARTIŞINIZ
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI16 Trafik Kazası Geçirenlere Yardım; *Kazada öncelikli olarak tehlikeli yerler belirlenmeli ve güvenli bir alan oluşturulmalıdır.*Olası başka kazaları engellemek için kaza yerinin diğer sürücülerin görebileceği şekilde işaretlenmesi gerekir. *Aracın motoru durdurulmalıdır.*Çevrede zehirlenme ya da patlama olmaması için varsa gaz tüpleri kapatılmalı ve kıvılcıma neden olabilecek ışık araçları ve cihazları kullanılmamalıdır.*Yaralı olanlara müdahale edilmelidir.*En yakın sağlık kuruluşu, polise ve yangın söz konusuysa itfaiyeye haber vermelidir.TRAFİK ADABISizde konuyla ilgili yaşadığınızbir olay anlatınız.
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI17 Trafikte Birbirini Nezaket Çerçevesinde Uyarma; Trafik kurallarının uygulanması amacı ile sürücülerin birbirlerini uyarmaları trafiğin seyri açısından çok önemlidir. Ancak uyarı, kırıp dökmeden, birilerini incitmeden yapılmalıdır. İnsanlara hataları uygun ifadelerle söylendiği zaman o insan kırılma yerine aksine memnun kalacak ve hatasını düzeltecektir.TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI18Trafikte Tolerans ( Hoşgörü/ Tahammül) Tolerans; Karşımızdaki insanın yaşayışına , fikirlerine ön yargısız bakarak bunları saygı ile karşılayıp anlayış göstermeye tolerans denir. İnsanları anlamak güler yüzlü olmakta toleransın başka bir ifadesidir.TRAFİK ADABIİnsanlığın kurtuluşunu sağlayacak en büyükerdem toleranstır.H.Wilhelm Van Loon
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI19 Trafikte Doğru Tolerans Gösterme; Trafikte insanların birbirlerine tahammül ederek toleranslı davranması çok önemli olup bu davranışlar sayesinde hem stresten uzak bir sürüş gerçekleştirilmiş olur hem de muhtemel kaza ve tehlikelerin önüne geçilmiş olur. Trafikte Toleransın Kazandırdıkları; Trafik güvenliğini tehlikeye düşüren kusurlar dikkat, nezaket ve toleransla ortadan kalkabilecektir. Ötekileştirmek her zaman kolay olup empati kurarak kazanmaya çalışmak bir erdemdir. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI20Trafikte Sabır Sabır; lügatte acıya, üzüntüye ve sıkıntıya katlanma, başa gelen bela ve musibetlere dayanma, nefsi kötülüklerden uzaklaştırmaya çalışma gibi manalara gelir. Trafikte Sabrın Önemi; Sabretmek ve anlayış göstermek hem trafiği katlanabilir hale getirir hem de bizim yıpranmamızı engeller. Günümüzde trafik işin içinden çıkılmaz hale gelmiştir. İnsanların birçoğu zamanının bir kısmını trafikte harcamak zorundadır. Trafikteki karmaşanın sıkıntı ve stresinden kurtulmanın yolu sabırlı olmaktır. TRAFİK ADABIKüçük olaylar karşısında sabırlı olmazsan, büyük planları gerçekleştiremezsin. Çin Atasözü l l ı ı ı lı l , l l ı l ti i . i t
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI21TRAFİK ADABISabrınız gücünüzden daha çok şey başarır.Edmund Burkeı ı ı . • Sabrı tükenen adam, ruhuna hakim olamayan adamdır. İnsanlar arıya dönüp, açtıkları yara uğruna canlar vermesinler. (Francis Bacon) Sabır acıdır; ama meyvesi tatlıdır. (Jean J. Rousseau) ı ı ı ; i t tlı ı . (J J. ) “ Sabır süreci yönetmek, tahammül ise pasif bekleyiştir.” Verilen sözleri tartışınız.
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI22 Sabrın Kazanımları; İnce düşünebilmeyi ve incelikleri görebilmeyi sağlar. İyilik yapabilmeyi sağlar. Adil davranabilmeyi sağlar. Sabrın sonucunda insan neşe ve huzur içinde olur. Trafikte sabır başkalarının haklarına saygı göstererek onların haklarını koruyarak trafiğin normal seyrinde akışını sağlar.TRAFİK ADABI“Sabrınızı hiçbir zaman kaybetmeyin çünkü kapıyı açabilmek için son anahtar “O” dur.”
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI23Trafikte Sorumluluk Sorumluluk; diğer bir ifadeyle mesuliyet, kişinin yükümlülüklerini bilmesi, kendine ve başkalarına karşı yerine getirmesi gerekenleri zamanında yerine getirmesi demektir. Trafiğin düzenli halde olmaması, toplumda yaşayan insanların trafik düzeninden de sorumlu olmaları sebebiyle davranışlarını bu duruma göre ayarlamaları gerekmektedir. Trafikteki kazaların büyük bir çoğunluğunun sürücü hatalarından kaynaklandığı dikkate alındığında sorumlu davranışın önemi daha da belirgin hale gelecektir. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI24Trafikte Sorumlu Davranmanın Kazanımları; Trafiktesorumlu davranmamız durumunda sayılamayacak kadar faydalar sağlamış olacağız. Öncelikle kişi rahat bir sürüş gerçekleştirmiş olur. Böylece kendisini ve diğer sürücüleri riske sokmaz, herhangi bir tehlikeye atmaz. Sorumlu davranan sürücü olabilecek kazaları önler. Böylece can ve mal kaybını engeller, Ülke ekonomisini zarara sokmaz. Olabilecek muhtemel tartışma ve kavgaları engellemiş olur. Topluma, çevreye ve kendine karşı görevini yerine getirmiş olur. Muhtemel tehlikeleri engelleyerek insanların mutluluklarına katkıda bulunur. Trafikte sorumlu davranmak size ne kazandırır?TRAFİK ADABI TARTIŞINIZ
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI25 Trafikte Sorumsuz Davranmanın Sonuçları; Tedbirsiz, saygısız ve sorumsuz araç kullanan sürücüler kara yollarında birçok olumsuzluğu tetiklediği gibi kişilere zarar verecek şekilde su ve çamur gibi şeyleri sıçratarak, yol kenarındaki su birikintilerine hızlı girip yayaları ıslatan sorumluluk sahibi bir vatandaş ve sürücü olmadığını göstermektedir. Trafiği tehlikeye sokarak can ve mal kaybına sebep olur. Ülke ekonomisine zarar verir. Birçok insanın yaralanmasına ve sakat kalmasına böylece insanların mutsuz olmalarına sebep olur. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI26 Trafikteki Diğer Kullanıcılara Karşı Sorumluluklar;TRAFİK ADABIUykusuzluk ve Yorgunluk• Normal hava ve yol koşullarında bir saat süren bir araba yolculuğunda yol çizgisi ve trafik levhalarının takibi, arkadan gelen trafiğin kontrolü, aracın kumanda kollarının ve pedallarının kullanımı sürücüyü zihnen ve bedenen yormaktadır.Dikkat Dağınıklığı• Araç hareket etmeden önce emniyet kemeri takmalı ve aynalar kontrol edilmelidir.• Haritalar sürüş sırasında incelenmemelidir.• Araçta gürültülü müzik dinlenmemelidir.• Sürüş sırasında sigara içilmemelidir.• Sürüş sırasında telefon kullanılarak dikkat dağıtılmamalıdır.Alkol• Düşük miktarlarda alkol bile merkezi sinir sistemine etki yapar. • Alkolü araç kullanma her zaman önemli ölçüde maddi zarar ve/veya insanlara gelebilecek zararlarla sonuçlanan trafik kazalarının sebebidir.
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI27Trafikte Diğerkâmlık (Karşısındakine Öncelik Verme) ve Feragat (Kendi Hakkından Vazgeçme) Diğerkamlık; başkalarının yararını da kendi yararımız kadar gözetebilmek, “önce ben” yerine “önce sen” veya “önce o” diyebilmektir. Örneğin; Fatih Sultan Mehmed’in yaşadığı bir olaya bakalım. Fatih Sultan Mehmed fetihten önce tebdil-i kıyafetle esnafı dolaşarak rastladığı ilk dükkândan bir okka tuz, bir okka şeker ve bir okka da sabun ister. Dükkân sahibi bir okka tuzu verdikten sonra komşusunun siftah etmediğini, dolayısı ile diğerlerini oradan almasını ister. Fatih memnun bir edayla dükkândan çıkarak öbür dükkâna girer, şeker ve sabunu da ondan ister. Bakkal şekeri verdikten sonra sabunu henüz siftah etmeyen komşusundan almasını ister. O bakkal da aynı şekilde davranınca Fatih Sultan Mehmed sevinçle ‘’fethettim fethettim’’ diyerek saraya döner ve fetih hazırlıklarına başlar. \Ben bu ahlaka sahip bir milletle, değil İstanbul'u dünyayı dahi fethederim\ der.TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI28 Feragat; hakkından kendi isteğiyle vazgeçme demektir.TRAFİK ADABI TARTIŞINIZ
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI29 Feragat ve Diğerkâmlık İlişkisi;Örneğin iş yerinizde ofis arkadaşınız cam kenarında oturuyor siz ise kapı kenarında oturuyorsunuz. Pencereden fazla güneş ışığı geldiğinden pencere kenarı rahatsızlık verici bir yer ve arkadaşınızın da güneşe karşı alerjisi var diyelim. Sizin arkadaşınızın sağlığını düşünerek kendi yerinizi ona vermeniz bir feragat ve diğerkâmlık örneğidir.TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI30 Trafikte Feragat ve Diğerkâmlık; feragat ve diğerkâmlık trafik ortamında yaşatıldığında hepimiz için daha yaşanılır bir ortamının oluşmasını sağlayacaktır. Böyle bir ortam hepimizin gerek fiziksel sağlığını gerek ruh sağlığımızı olumlu anlamda etkileyecek ve herkesin memnun olmasını sağlayacaktır. İnsani Duygular Açısından Diğerkâmlık; insani değerlerin, akademik ve maddi değerlerden daha üstün olduğunun bilincine sahip olarak en büyük zenginlik olan ahlak güzelliğimizi beslemeli ve büyütmeliyiz. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI31Trafikte Dezavantajlı ve Engelli İnsanlara Karşı Davranışlar Engelli, Yaşlı, Hamile vb. Olanlara Gösterilmesi Gereken Kolaylıklar; Trafikte engelli bireylere sağlanabilecek kolaylıklar sizce neler olabilir?TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI32*Trafik ışıklarında sesli sinyalizasyon bulunmalıdır. *Toplu taşıma araçlarında mutlaka engelli rampası bulunmalıdır. *Yollardaki kaldırımlarda engelli rampasının da bulunması gerekmektedir. *Engelli rampalarının eğimleri engelli bireyleri zorlamamalıdır. Ayrıca rampalarının önüne araç park edilmemelidir. *Yaya olarak bulunan engelli bireylere trafikte sürücüler daha nezaketli davranmalı ve bireye gereken yardım yapılmalıdır. *Görme engelli bireyler için kaldırımlarda mutlaka sarı çizgiler bulunmalıdır. *Engelli sürücüler için ayrılan araba park yerlerine diğer sürücülerin arabalarını park etmemeleri onların hayatlarını kolaylaştıracaktır. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI33 Çocuklara Gösterilmesi Gereken Kolaylıklar; Eğitim ailede başlar, trafik eğitimi de ailede başlar. Aileler çocuklarına öncelikle trafik kurallarını öğretmeli ve bu konuda çocuklara örnek olmalıdırlar. Trafiğe çıkacak ebeveynler çocukları için araçlarında çocuk oto koltuğu bulundurmak zorundadırlar. Çocukların kullanmaları için okul civarında okul geçitleri bulunmalıdır. Çocuklar için trafik eğitim parkurları kurulmalı, okulda öğrendikleri kuralları buralarda uygulamalıdırlar. Yine çocuklar için yollarda veya parklarda bisiklet yolları olmalıdır. TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI34TRAFİK ADABIBir çocuk için en güvenli yer annesinin kucağı olduğu doğru ama trafikte değil…
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI35Yayalara da trafikte gerekli kolaylığı sağlamamız gerekmektedir. Yaya; araçlarda bulunmayan, kara yolunda hareketli veya hareketsiz halde bulunan insandır. Trafik ortamında yaya olarak bulunanlara rahat hareket edebilecekleri kaldırımlar, trafik ışıkları, yaya geçitleri ve trafik ışıkları yapılması gerekir. Trafiğin ve geçişlerin yoğun ve zor olduğu yerlerde trafik polisi bulunup yaya ve araç sürücülerini yönlendirmelidir. Araç sürücüleri de trafikte yayalara öncelik tanımalıdırlar. TRAFİK ADABIBir yere giderken en kısa yol değil en güvenli yol tercih edilmelidir.
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI36 Diğer Canlılara Gösterilmesi Gereken Kolaylıklar; Trafikte insan dışında diğer canlılarda bulunabilir. Sürücüler hayvan çıkabilir levhasını gördüklerinde hızlarını azaltarak varsa hayvanların yoldan geçmelerini beklemelidirler.Ayrıca hayvanlar dışında yol kenarlarında ve refüjlerde bitki ve çimenler bulunmaktadır. Yayalar kaldırımlardan yürümeli çiçek ve çimleri ezmemeli, koparıp zarar vermemelidirler.TRAFİK ADABI
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI37TRAFİK ADABI TARTIŞINIZ Trafikte diğer canlılara başka ne gibi kolaylıklar gösterilebilir?
TRAFİKTE ADABIN TEMEL KAVRAMLARI38 Herkesin Engelli Olabileceği Gerçeği; Engelli; doğuştan veya sonradan herhangi bir hastalık veya kaza sonucu bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yetilerini çeşitli derecelerde kaybetmiş, normal yaşamın gereklerine uyamayan kişilerdir. Her yıl binlerce sağlıklı insan trafikte engelli olmaktadır. Trafik kazaları fiziksel ve psikolojik birçok engeli beraberinde getirir.Engelli bireylere yaşamın her alanında kolaylıklar sağlanması gerekmektedir. Bu alanların içinde en önemlilerinden biri de trafiktir. Trafik adabı ve trafik güvenliği eğitimi bu eğitimi bu sebepten dolayı büyük önem arz etmektedir. Bu eğitimin okul öncesinden itibaren verilmesi gerekmektedir. TRAFİK ADABI
39
40TRAFİKTE İLETİŞİM
41TRAFİK ADABITRAFİKTE İLETİŞİMTrafikte Konuşma Üslubu Trafikte Güler Yüzlü DavranmaTrafikte Öfke Kontrolü Empati Trafikte İletişimTrafik Görevlileri ile İletişim
TRAFİKTE İLETİŞİM42Trafikte Konuşma Üslubu;Sosyal hayatta, özellikle trafikte konuşma üslubu birçok olumsuzlukları ortadan kaldırmaktadır.Kişilerin birbirlerini dinlemeleri, özellikle de yumuşak ifade kullanmaları ortamı yumuşatarak tartışmaları ortadan kaldırır ve olay tatlıya bağlanır.
*İletişim; bir mesajın iki kaynak arasında karşılıklı iletilmesi olarak tanımlanabilir. 43TRAFİKTE İLETİŞİM
44 *Sözlü iletişim; bir insanla karşılıklı olarak oluşturduğumuz, diyaloglar içeren iletişim şeklidir. * Sözsüz iletişim veya beden dili; kelimelerin kullanılmadığı bir iletişim biçimidir. Duygu ve düşüncelerimizi karşımızdaki kişiye jest ve mimiklerimizle iletiriz. Beden dili ise el, kol, göz hareketleri, yüz ifadesi, jest ve mimiklerden oluşan zihinsel ve fiziksel faaliyetlerle desteklenen sözel olmayan iletişim şekline denir. Trafikte sözel iletişimden daha çok beden dili kullanılmaktadır. Uygun beden dili olumlu sonuçlar verebileceği gibi kızgınlığımızı ve öfkemizi ortaya koyan beden dili de olumsuzluklara davetiye çıkarmaktadır. TRAFİKTE İLETİŞİM
45TRAFİKTE İLETİŞİM
46TRAFİKTE İLETİŞİM• Ben dili; karşımızdaki kişiyi suçlamak yerine, ona kendi duygu ve düşüncelerimizi sunarak yaptığı davranışı fark etmesini sağlamak için kullanılan dildir.
47• İletişimde Mesajın Önemi; gönderdiğimiz mesaj muhatap olduğumuz kişi tarafından algılanır ve ona gönderdiğimiz mesajda ne dediğimiz anlaşılmaya çalışılır. Ayrıca iletişimde suçlayıcı bir dil kullanmak karşımızdaki kişiyi savunmaya itebilmektedir. TRAFİKTE İLETİŞİM
48Trafikte Güler Yüzlü Davranma; Trafikte kişilerin birbirleri ile olan ilişkilerinde tebessüm ve güler yüz birçok olumsuzlukları önlemektedir. Bizim kültürümüzde ve geleneğimizde bütün davranışların mutlaka olumlu bir karşılığı vardır. Bu yüzden;“Kardeşine gülümsemen, iyiliği emredip kötülükten sakındırman, yolunu şaşıranlara yol göstermen, yol üzerinde eziyet veren diken, kemik gibi şeyleri kaldırman, kabından mü’min kardeşinin kabına su boşaltman da sadakadır.” ölçülerini dikkate almamız gerekir. TRAFİKTE İLETİŞİM
Trafikte Öfke Kontrolü; duygular sergilendikleri bağlama göre değerlendirilmektedir. Örneğin çok sevdiğimiz bir yakınımızın cenazesinde başka bir yakın akrabamızın neşeli tavırları bizi öfkelendirir. Benzer bir durum olumsuz bir duygu olarak nitelendirilebilen öfke duygusu için de geçerlidir. 49TRAFİKTE İLETİŞİMÖfke tutuşturulmuş bir ateş gibidir. Her kim öfkesine hakim olursa, onu söndürür ve kim onu salıverirse ilk yanan kendisi olur.”i i i i i i l i lı i il i i l
50TRAFİKTE İLETİŞİM*Öfke; bu duygunun sergilenme amacının bir şeyi elde etmeye yönelik olduğu söylenebilir. * Trafikte Öfkenin Görünümü; araç kullanma, tehlikeli manevralar yapma veya diğer trafik kurallarını ihlal etme davranışları öfke duygusu ile birlikte ortaya çıkan davranışlardır. Öfkelendiğimizde vücudumuzda bir takım değişiklikler olmaktadır. Örneğin en belirgin öfke belirtisi olarak kalp atışımız hızlanmakta ve kan basıncımız artmaktadır. O anda sağlıklı düşünme kabiliyetimizde sorunlar yaşayabilmekteyiz.
51TRAFİKTE İLETİŞİM*Öfkenin Kontrolü; Öfke uyandıran bir davranışla trafikte karşılaştığımızda ne yapmalıyız? Öfkenin kaynağı olan durumu görmezden gelip öfkemizi bastırabiliriz. Duruma bir anlam vermeye, neden böyle bir davranışın ortaya çıktığını anlamaya çalışarak sabredebiliriz. Öfke duygumuzu kontrol altına almaya çalışabiliriz.
52TRAFİKTE İLETİŞİM*Trafikte Öfke Kontrolü ; Öfkemizi kontrol edebilmek için bizde öfke uyandıran davranışın sebebini anlayıp söz konusu davranışın kasıtlı olarak yapılıp yapılmadığı, sürekli bir davranış olup olmadığı, yapan kişinin bağlamı (örneğin acemi şoför mü vb.) gibi hususlarda bir yargıda bulunarak sabretme davranışlarını sergileyebiliriz. Sebebini anladığımız davranışlar öfkemizin yatışmasında yardımcı olan davranışlardır. Trafik psikolojisi ile ilgili yapılan çalışmalar insaf ve vicdan sahibi olan kişilerin trafikte öfkeli davranış sergilemediklerini ortaya koymuştur. Süratli, tehlikeli ve kuralsız araç kullanma gibi davranışların bu karakter özelliklerine sahip kişilerde daha az ortaya çıktığı yapılan araştırmalarla gösterilmiştir. Öfke duygusu ortadan kaldırılamaz ancak kontrol edilebilir ve yönetilebilir.Şeyh Sadi Şirazî’nin öfke ile ilgili söylenmiş “öfkenin ateşi önce sahibini yakar; sonra, kıvılcımı düşmana ya varır, ya varmaz.” sözü ile, Voltaire’nin “öfkeli bir adamı susturmak istiyorsanız önce siz susunuz.” sözü bu konuda dikkate değer sözlerdir.
53Trafikte sizi öfkelendiren bir sürücü ile camı açarak tartışmanız, size ne kazandırır ya da kaybettirir? TARTIŞINIZ TARTIŞINIZ TARTIŞINIZ
54TRAFİKTE İLETİŞİM Empati; kişinin karşısındaki bireyin duygularını anlaması ve davranışlarını buna göre düzenlemesi olarak tanımlanabilir.
55Empati, kişinin karşısındaki bireyin duygularını anlaması ve davranışlarını buna göre düzenlemesi olarak tanımlanabilir. İnsanın olduğu her alanda kişilerarası ilişkilerden bahsetmek mümkündür. İş hayatımızda, arkadaş ilişkilerimizde ve her türlü sosyal ortamda başkalarıyla iletişim kurarız. Kurduğumuz iletişimde empati kavramı çok büyük bir öneme sahiptir. *Trafikte Empati; başka insanlarla ilişki içerisinde olduğumuz trafik ortamında sürücü ve yayaların haklarına saygı gösterebilmek ve düzenli bir trafik ortamı oluşmasına katkı sağlayabilmek için empati gösterme davranışına da sahip olmamız gerekmektedir.TRAFİKTE İLETİŞİM
56Örneğin ;
57TRAFİKTE İLETİŞİMTrafikte İletişim; Sürücünün diğer sürücülerle veya yayalarla trafikte iletişim kurması trafiğin olmazsa olmazlarındandır. Burada iletişimin bütün kanallarını devreye sokarak iletişim kurmak trafiği inanılmaz rahatlatacaktır. Trafikte diğer sürücü ve yayaların kendi davranışlarımızdan nasıl etkilendiğini ve neler hissettiklerini anlamaya çalışmamız önemli bir beceridir. Bu beceriyi sergilemek trafikte istediğimiz sağlıklı ve düzenli ortamın oluşmasına katkı sağlayacaktır.
58TRAFİKTE İLETİŞİMTrafik Görevlileri ile İletişim;
59Trafikte yalnız olmadığımızı unutmamamız gerekir. Kara yolunu diğer insanlarla birlikte kullandığımızı, bir şekilde o insanlarla zaman zaman diyaloğa geçerek iletişim kurduğumuzu aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Ayrıca denetim görevi verilmiş trafik görevlileri ile de iletişim içerisinde olma zorunluluğumuz vardır. İletişimde karşılıklı bir etkileşim olduğu unutulmamalıdır. Nezaket, açıklık ve saygılı bir üslupla kurulan her iletişimde karşımızdaki kişiden de benzer tutum ve davranışları göreceğimizi, aksi durumda da olumsuz tutumlarla karşılaşacağımızı bilmeliyiz. Empati ile ilgili başlıkta belirtildiği gibi, kendimizi zor şartlarda görev yapan ve birbirinden farklı karakterlerdeki kişilerle muhatap olan trafik görevlilerinin yerine koyup davranışlarımızı ona göre ayarlamalıyız. • TRAFİKTE İLETİŞİM
60TRAFİKTE HEYECAN ve STRES
61TRAFİK ADABITRAFİKTE HEYECAN ve STRESTrafikte Heyecan ve Heyecanı Etkileyen FaktörlerTrafikte Stres ve Stresi Etkileyen Faktörler
62 Trafikte Heyecan ve Heyecanı Etkileyen Faktörler; *Sürücü Kişiliği; Trafikte davranışlarımızı etkileyen faktörler bir hayli olup bunların başında heyecan gelmektedir. Sürüş esnasında sürücü kişiliği bazen çok farklı bir yapıya bürünebilir. Heyecanlar ne kadar yoğun olursa sürücü de o kadar çok bununla baş etmeye çalışacaktır. * Heyecanın Davranış Şeklimizi Etkilemesi; TRAFİKTE HEYECAN ve STRES
63TRAFİKTE HEYECAN ve STRES*Heyecanı Kontrol Altına Alma; Heyecanlarınız üzerinde kontrolhakimiyeti sağlayabilmeniz her zaman kolay olmaz, fakat bununöğrenilmesi mümkündür. Burada atılması gereken ilk adımkendinizi tanımanızdır.Bir sonraki adım ise kendini başkalarını yerine koyabilme,başkalarının davranışlarını mantıklı olarak sorgulayabilme veonları anlamaya çalışabilme yeteneğinin olmasıdır.*Dikkat; Kim bir tehlikeyi, tehlike olarak algılarsa ancak o zamandikkatli davranabilir. Önce, insan kendisinin yanılgıya düşebileceğinihissederse o zaman başka insanlarında hatalı davranabileceğini tahminedebilir. Bunun için tehlike bilinci yanında ayrıca dikkat yani önünügörebilecek şekilde sürmesi gerekmektedir.
64*Saygı; Trafikte bulunan diğer kişilere karşı saygılı olmak her zaman kolay değildir. Ancak trafiğin düzgün seyri açısından kaçınılmaz bir davranıştır. *Mağduriyet; Kara yolları trafiğinde başkaları zarar görmeyecek şekilde davranılmalıdır. Muhtemel mağduriyetlere yol açacak davranışlardan uzak kalmamız sonuçta kendi menfaatimizi de sağlayacaktır. *Tehlikeye Sokma; Tehlikeye sokma durumuna en yakın davranışlar:Viraja keskin girme Çok yüksek hız yapma Çok yakın sürme Farları çok geç kapatma Yolda kalan arabalara karşı yeterli güvencenin alınmaması Kapıların dikkatsizce açılması Trafikte güvenli olmayan bir arabaTRAFİKTE HEYECAN ve STRES
65* Engel; Kara yolları trafiğinde kaçınılması mümkün olmayan birçok engel bulunmaktadır. Örneğin lastik patlaması, aniden ortaya çıkan bir teknik arıza gibi. * Rahatsız Etme; trafikte diğer sürücülere bedensel veya ruhsal olarak sıkıntı verme demektir. Birçok rahatsız etme durumu söz konusu olup tehlike esnasında korna çalınması gibi.*Güven Prensibi; trafikte uygun davranmayan birisinin olduğu zaman geçerliliğini kaybetmiş olur. Güven prensibi aynı şekilde trafikte zayıf olan kişilere karşı da geçerli olmaz.TRAFİKTE HEYECAN ve STRES
66 Trafikte Stres ve Stresi Etkileyen Faktörler *Stres; en genel haliyle bireylerin kendilerine ilişkin bir tehdit algıladıklarında verdikleri tepkiler olarak tanımlayabiliriz. Aslında stres, varlığımızın devamını sağlamaya yardımcı olan ve insanoğlunun varlığından bu yana taşıdığımız ilkel bir duygudur. TRAFİKTE HEYECAN ve STRES
67Yukarıdaki örneklerle de birlikte, sürücü stresi sürücülerin uzun yol ya da günlük araç kullanımı esnasında trafikte karşılaştıkları olumsuz olaylara karşı göstermiş oldukları bilişsel, duygusal ve fizyolojik tepkilerle görülmektedir. Stres yaşayan sürücülerin kaygıları artar, kalp atışları hızlanır ve saldırganca tutumlar sergileyebilirler.TRAFİKTE HEYECAN ve STRES İşe geç kaldınız ve trafik çok sıkışık. Böyle bir durumda ne hissederdiniz? Çok önemli bir iş görüşmeniz var ancak gittiğiniz yerde park yeri bulamıyorsunuz. Böyle bir durumda yaşadığınız duygular ne olurdu? Dar bir yolda, önünüzdeki araç park etmeye çalışıyor ancak biraz uzun sürdü. Siz gerildiniz ve kornaya basmaya başladınız. Sizce diğer aracın içindeki sürücü hangi duyguları yaşardı? TARTIŞINIZ Sürücü Stresi Kaynaklarıİç Faktörler (Doğrudan sürücüyle alakalı)Günlük yaşamında karşılaştığı güçlükler(Kötü geçen bir iş günü vb.)Dış Faktörler (Doğrudan trafiğin kendisiyle alakalı)Bozuk yolSıkışık trafikOlumsuz hava şartları vb.
68Sürücü stresi kaynaklardan dolayı yoğun stres yaşayan sürücülerin böyle olmayan sürücülere göre beş kat daha fazla ölümcül kazaya neden olma ihtimallerinin olduğunu TRAFİKTE HEYECAN ve STRESHer ne kadar stres kaynakları kişiden kişiye göre değişmekte ise de sürekli olarak yüksek ses, gürültü, kalabalık, aşırı sıcak ve çevre kirliliğinin hakim olduğu ortamlarda bulunan kişilerin stresin olumsuz etkilerini yaşama ihtimalleri yüksek olmaktadır. Yukarıda da belirtildiği gibi sürücü stresinin en tehlikeli etkilerinden birisi sürücü saldırganlığıdır.
69* Trafikte Stresle Başa Çıkma; Stresle etkili bir şekilde başa çıkmak için öncelikle doğru bir değerlendirme yapmak gerekmektedir. Şöyle ki; bazen tehlike olarak algılanan durum tehlikeli değildir, bazen de durum kişi için tehdit edicidir ancak çözüm yoktur. Bu nedenle gerçekçi kaygılar ile gerçekçi olmayanları ayırmakta yarar vardır.TRAFİKTE HEYECAN ve STRESKaygıların %40’ının hiçbir zaman gerçekleşmezken, %30’unun herkesi memnun etmekle, %10’un sağlıkla ilgili olduğunu, %12’sinin çözümsüz ve ancak %8’inin işe yarayabilir olduğunu
70TRAFİKTE HAK İHLALLERİ
71TRAFİK ADABITRAFİKTE HAK İHLALLERİDiğer İnsanlara Karşı Yapılan Hak İhlalleriTopluma Karşı Yapılan Hak İhlalleri Diğer Canlılara Karşı Yapılan Hak İhlalleri Kamu Hakkı İhlalleri Doğaya ve Çevreye Karşı Yapılan Hak İhlalleriBirey Haklarına Verilen ZararlarTrafiktekilerin Çevre Kirliliğindeki Rolü
72Hak: “İnsanların hayatlarını devam ettirebilmeleri ve toplumun düzenini sağlamaları amacıyla faydalandıkları her şeydir. Hak ihlali, kanunlarla belirlenen bazı hakları engelleme, hak kısıtlaması ve haklara ulaşılamaması olarak tanımlanabilir. TRAFİKTE HAK İHLALLERİYolda insanlara eziyet veren şeylerin kaldırılması neden sadaka kabul edilmiştir? TARTIŞINIZ
73 Diğer İnsanlara Karşı Yapılan Hak İhlalleri; Trafik kuralları ile birey olarak bizlerin ve diğer insanların hakları ve yükümlülükleri belirlenmektedir. İşte bu belirlenen kurallara uyulmadığında yayalar, sürücüler ve bisikletliler diğer insanların haklarını ihlal etmiş olurlar.TRAFİKTE HAK İHLALLERİGeçiş üstünlüğü olan araçlara yol vermek bir trafik kuralı olup uyulmaması durumunda cezai müeyyide gerektirir. Yol verilen geçiş üstünlüğüne ait aracın geçtikten sonra arkasına takılarak yola devam etme uyanıklığı bir hak ihlali olup trafik adabı kazanmamış kimselerin yapabilecekleri bir davranıştır.
74TRAFİKTE HAK İHLALLERİ
75 Topluma Karşı Yapılan Hak İhlalleri; hak ihlalleri sonucunda oluşan kazaların can ve mal kayıplarının yanı sıra yaralanmalar ve bunların psikolojik etkileri de göz önünde bulundurulduğunda toplumsal açıdan da çok çeşitli etkileri görülmektedir. Diğer Canlılara Karşı Yapılan Hak İhlalleri; diğer canlıların da insanlar gibi haklarının olduğu ve insanların o canlıların özellikle yaşam haklarına saygı göstererek davranışlarına yön vermeleri dünya ekosisteminin daha sürdürülebilir ve daha yaşanabilir olmasını sağlayacaktır. TRAFİKTE HAK İHLALLERİ
76 Kamu Hakkı İhlalleri; trafikteki kamu hakkı ekonomik, sosyal ve psikolojik boyutlarıyla karşımıza çıkmaktadır. TRAFİKTE HAK İHLALLERİ
Doğaya ve Çevreye Karşı Yapılan Hak İhlalleri ; trafikte özel araç kullanımı artışının enerji tüketimi, hava kirliliği ve gürültü kirliliği gibi birçok olumsuz etkileri olduğu gözlemlenmektedir. Örneğin; trafikte meydana gelen kazalar nedeniyle çevremiz kirlenmekte, ekolojik denge bozulabilmekte, insanlar ve diğer canlılar için hayati öneme sahip havanın kalitesi düşmekte, kara yollarına atılan atıklar yüzünden çevre kirlenmekte, ayrıca önemli ölçüde gürültü kirliliği meydana gelebilmektedir. 77TRAFİKTE HAK İHLALLERİ
78 Birey Haklarına Verilen Zararlar;Trafik açısından ele alındığında sürücülerin hem kendilerini hem de başkalarının yaşama haklarını tehlikeye atacak davranışlardan uzak durması gerekmektedir. Yaşam hakkı tüm dünyada diğer tüm hakların öncülü olarak ele alınmaktadır. Çünkü yaşam hakkı olmadığında diğer haklar etkisiz kalacaktır. Trafikte birey haklarına verilen en önemli zarar bireyin yaşam hakkının elinden alınmasıdır. TRAFİKTE HAK İHLALLERİ“İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” vecizesi size ne anlatıyor? ı t i l t ı i i i l ı TARTIŞINIZ
79 Trafiktekilerin Çevre Kirliliğindeki Rolü; Kara yollarında seyreden motorlu araçlar çevre kirliliğini tetikleyen nedenlerden biridir. Araçların trafikte çıkardıkları gürültü, egzoz dumanı, yağ ve yakıt sızıntısı çevreyi kirletici faktörlerdendir. Normal hayatta ve trafikte insanlarla medeni ölçüler içerisinde ilişki kurarak iletişim içerisinde ve onların haklarına saygı göstererek yaşamaya devam etmekteyiz. Diğer canlıların ve doğanın hakları olduğunu neden unuturuz?l tt t fi t i l l i l l i i i ili i il ti i i i i l ı l ı ı t t t i . i lıl ı ı l ı l tTRAFİKTE HAK İHLALLERİ
80TRAFİK KÜLTÜRÜ
81TRAFİK ADABITRAFİK KÜLTÜRÜ Trafik KültürüTrafik Kültürü Oluşturmanın Temel Kuralları
82Trafik güvenliğini sağlamak için trafik kültürü oluşturmak gerekir. Neden?r fi li i i s l içi tr fi lt r l şt r r ir. TARTIŞINIZ Trafik kültürü içinde bulunulan toplum tarafından benimsenen ve o kültüre uygun davranıldığında desteklenen ancak o kültüre aksi davranışlar sergilendiğinde hoş karşılanmayan ve yaptırım uygulanan kurallar bütünü olarak ifade edilebilir.TRAFİK KÜLTÜRÜ
83Trafik Kültürü Oluşturmanın Temel KurallarıSaygıSabırHoşgörüTahammülYardımlaşmaKurallara uymada birbirini uyarmaTRAFİK KÜLTÜRÜ
84TRAFİK PSİKOLOJİSİ
85TRAFİK ADABITRAFİK PSİKOLOJİSİ Trafikte Sürücülerin Birbirlerini Etkilemeleri Trafikte Diğer Etmenlerin Sürücü Davranışlarına Etkileri
86 Trafikte Sürücülerin Birbirlerini Etkilemeleri Araç kullanım kültürü, diğer sürücülerden etkilenme ve onları etkileme üzerine bir modelleme çalışmasında; salgın modeli (sürüş davranışlarının öğrenilerek önlenemez şekilde yayılımı ), bağışıklık modeli (öğrenilen ve kötü sonuçlar doğuran sürüş davranışına direnç gelişimi), ekonomi modeli (bireysel olarak yapılan tüm sürüş davranışlarının tüm trafiği etkilemesi), sürekli değişim içindeki düşünceler modeli, yenilenme ve kabul görme modeli gibi modellemeler tanımlanmıştır. TRAFİK PSİKOLOJİSİ“TRAFİKTE YAŞADIĞIMIZ İNSAN DAVRANIŞLARI O TOPLUMUN RUHSAL YANSIMASIDIR.”Dr. İlhami PEKTAŞİ I I I İ I I I I I .. İl i
87 Trafikte Diğer Etmenlerin Sürücü Davranışlarına Etkileri ; Sürücüler trafikte temel olarak birbirleriyle yarış içerisinde olup; duruma kazanmak ve kaybetmek olarak baktıklarından, kullandıkları dil ağırlaşmakta, şerit değiştirmelerine izin vermeyerek provokasyona sebebiyet vermekte ve intikam duygusu ile birbirlerini tehdit etmektedirler. Sürücü süper egosu olarak adlandırabileceğimiz bu durum diğer sürücüler üzerinde olumsuz etki bırakmakta ve etkilenmeye neden olmaktadır. Sürücünün kendisini ve diğer sürücü davranışlarını etkileyen “Sürücü Davranış Analizini” diğer sayfada birkaç tane örnekle açıklayabiliriz.TRAFİK PSİKOLOJİSİ
88TRAFİK PSİKOLOJİSİ• Önündeki araç yeşil ışıkta hareket etmez ise, park etmek için hazırlanır iken başka biri park ederse, öndeki geniş araç görüşünüzü engelliyor ise, vb.Trafikte engellendiğinde öfkelenme;• Çok hızlı araba kullanma, arkadaki aracın tampona değecek kadar yakın gitme sürekli şerit değiştirme, çapraz aradan öne geçme, kırmızı ışıkta geçme, hız sınırının üstünde gitme, sağdan geçme, vb.Trafikte tehlikeli araç kullanma;• Araç kullanma biçimine bağırma kızma, hakaret etme, korna çalma, sıkıştırma, hata yapmaya zorlama, sürekli uzun farlarını yakma, vb.Trafikte saygısız davranma;• Trafikte varacağı hedefi hesap edememe, yol şartlarına uygun hareket etmeme, zamanı ayarlayamama vb. Trafikte plansız, kontrolsüz davranma;• Düşünmeden hareket etme, çabuk sıkılma, anlık tepki verme, çok gereksiz hareketler yapma, birden hızlanma vb.Trafikte refleks gösterme;
89TRAFİKTE ÖZ DENETİM
90TRAFİK ADABITRAFİKTE ÖZ DENETİMÖz Denetim (Öz Kontrol)Trafikte Öz Denetim ( Öz Kontrol)
91 Öz Denetim (Öz Kontrol);her insanın iç dünyasını kendiiradesinde kontrol edebilme, yönetme ve yönlendirme olarak dışa yansır. İnsan davranışları öz denetim mekanizmasından geçtiği sürece anlamlı bir amaca hizmet eder.TRAFİK ADABITRAFİK PSİKOLOJİSİ
92 Trafikte Öz Denetim ( Öz Kontrol); trafiğe çıkmadan öncegerekli eğitimleri alarak trafik kurallarını öğrenip bu durumu davranış haline getirdikten sonra trafiğe çıkmalıdır.İnsan, sosyal bir varlık olarak çevresiyle daima iletişim ve etkileşim halindedir. Bu durum insanın araç kullanması esnasında trafiğe yansımaktadır. Kişi trafikte araç kullanırken insan hayatının her şeyin üstünde olduğunun farkında olarak araç kullanmalı ve çevresindeki sürücülerin kendisini örnek alabileceğini unutmamalıdır. Trafikte seyir halindeyken öfke kontrolü yapabilmeli öz denetim mekanizmasını uygulayabilmelidir. TRAFİK ADABITRAFİK PSİKOLOJİSİ
93
Trafik Adabı
Yazar :
M.E.B
Yıl : 2015
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle