| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Bağişiklama | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
Doç. Dr. Ender DURUALP
Aşıların Temel Komponentleri1. Aktif immünite oluşturan antijen2. Süspansiyon sıvıları3. Prezervatifler, stabilizörler, antibiyotikler Thiomerosal gibi civa bileşikleri Fenoller Albümin Glisin Neomisin 4. Adjuvanlar Alüminyum tuzları (alüminyum fosfat veya alüminyum hidroksit)
Aşıların bekletilmesi ve kullanımıSoğuk zincir kurallarıAçılan her flakonun üzerine tarih ve saat yazılmalıCanlı viral aşılar ısıya duyarlı ( öz. OPV ve sarı humma)DBT, DTaB, DT, Td, IPV, konjuge Hib, hepatit B ve İnfluenza aşıları donmaya duyarlıBCG ve kızamık aşıları güneş ışığı ve UV’ye duyarlıBCG, kızamık ve polio aşıları dondurularak saklanabilirDBT, TT, DT, Td ve hepatit B kesinlikle donmamalıBuzdolabında termometre bulunmalı, ısı +2-8 C arasında tutulmalı
Aşıların bekletilmesi ve kullanımıBuzdolabının buzluk kısmına buz aküleriBuzdolabının üst rafına kızamık ve polioOrta rafına PPD solüsyonu ve BCG aşısıAlt rafına DBT, TT, Td, Hepatit B ve sulandırıcılarıSebzelik kısmına su şişeleri
Aşıların bekletilmesi ve kullanımıOPV taşıma ve depolama sırasında 0-4 CDiğer aşılar +2-8 COPV sulandırıldıktan sonra tekrar dondurulabilirAşılar; sağlık kuruluşunda buzdolabında 1 ay Aşı nakil kaplarında 1 günBCG aşısı sulandırıldıktan sonra 8 saatKızamık aşısı 4 saatPolio aşısısı izlemcisi kullanılamaz konuma gelene kadarDBT, Td, TT, Hepatit B aşılarının birbirini izleyen 3 aşı seansı içinde tüketilmesi gerekmektedir...
Aşılama yaparkenAşı yapılırken eller mutlaka yıkanmalıTek kullanımlık enjektör kullanılmalıFarklı aşılar aynı enjektörde karıştırılmamalı (PRP-T konjuge Hib ve liyofilize DBT hariç) (PRP-T: poliribosilribitol fosfat tetanoz toksoid)
Aşı Uygulama Yerleri ve ŞekliAdjuvanlı aşılar intramüskülerUyluğun anterolateral yüzü ve deltoid bölge22-25G’lik 2.2-2.5cm uzunluktaki enjektörGluteal bölge rutin aşılamada kullanılmaz
Aşı Uygulama Yerleri ve ŞekliSubkütan enjeksiyonlar infantların uyluğuna, erişkin ve büyük çocuklarda deltoid bölgeye1.6-1.9 cm uzunluğunda, 23-25G’lik iğneİntradermal enjeksiyonlar ön kolun volar yüzüne (HDCV kuduz aşısı deltoid bölgeye)0.95-1cm uzunlukta, 25-27G’lik enjektör
Oral aşı kusulur veya çıkartılırsa doz tekrarlanırOral aşılarda anne sütü alımı aşıya engel değil
Aşı ve Toksoidlerin Önerilen Verilme YollarıAşı Aşının tipi Veriliş yoluAdenovirüs Canlı virüs OralŞarbon İnaktif bakteri subkütanBacille calmette Guerin (BCG)Canlı bakteri intradermalBoğmaca İnaktif bakteri İntramüskülerDifteri,boğmaca,tetanoz (DBT)Toksoid ve inaktif bakteri İntramüskülerDBT-H. İnfluenza tip b (DBT-Hib)Toksoid inaktif bakteri ve proteine konjuge polisakkaritİntramüskülerDifteri, aselüler boğmaca, tetanoz (DTaP)Toksoid ve inaktif bakteri komponentleriİntramüskülerHepatit B İnaktif viral antijen İntramüsküler Konjuge Hib Proteine konjuge polisakkaritİntramüskülerİnfluenza İnaktif virüs veya viral komponentlerİntramüskülerJapon ensefaliti İnaktif virüs İntramüskülerKabakulak Canlı virüs Subkütan
Kızamık Canlı virüs SubkütanKızamık,kabakulak,rubella(MMR)Canlı virüs Subkütan Kolera İnaktif bakteri S.c / intradermalKuduz İnaktif virüs i.m / intradermalMeningokok A/C/Y/W-135 serotip-lerinin polisakkaritleriSubkütanPnömokok 23 pnömokok tipinin polisakkaritii.m veya subkütanİnaktif poliovirüs (IPV) İnaktif 3 virüs serotipi SubkütanOral poliovirüs (OPV) Canlı 3 virüs serotipi OralSarı humma Canlı virüs SubkütanTetanoz İnaktif toksin (toksoid) İntramüskülerDifteri-tetanoz (dT veya DT) Toksoid İntramüskülerTifo (parenteral) İnaktif bakteri SubkütanTifo (Ty21a oral) Canlı bakteri OralVarisella Canlı virüs SubkütanVeba İnaktif bakteri İntramüsküler
Eşzamanlı aşılama“Kaçırılmış fırsat”Genellikle birlikte uygulanan aşılar birbirlerinin immün cevaplarını etkilemezGenellikle inaktif aşılar farklı bölgeden eşzamanlı yapılabilirİki i.m. enjeksiyondan biri DBT ise aynı ekstremiteye yapılmamalı Trivalan OPV ile kolera ve sarı humma aşıları arasında olumsuz interferans
Genellikle kombine aşılarda 2-5 saflaştırılmış antijen ve aB kullanılırKombinasyonlarda;Komponentler konsantre (düşük volüm, yüksek antijen)Adjuvanlar gibi diğer komponentler de uyumlu olmalı Difteri, tetanoz toksoid, aselüler boğmaca, inaktive polio ve Hib içeren 3’lü, 4’lü ve 5’li kombine aşılar
Kombine aşıların avantajlarıEnjeksiyon sayısının azalmasıSağlık kuruluşu ziyaret sayısının azalmasıAşı programının basitleşmesiAşıya uyumun artmasıAşılama oranının artmasıHastalık kontrolunun artmasıAşılama maliyetinin azalması
Aşılamada dikkat edilecek konularKolera, tifo, veba gibi lokal ve sistemik reaksiyonlara yol açan aşıların eşzamanlı yapılmamasıKolera ve sarı humma birlikte ve kısa aralarla yapılırsa cevap azalır (en az 3 hafta ara)OPV ile oral attenue tifo aşılarında etkinlikte azalma?
Meflokin canlı attenüe tifo aşısına immün cevabı azaltırKlorokin ve diğer antimalaryal ilaçlar HDCV s.c yapılırsa antikor cevabını bozarCanlı virüs aşıları 30 gün ara ileMMR ve OPV birlikte veya herhangi bir zaman aralığında
Canlı virüs aşıları tüberkülin testini bozabilirYüksek dozda Ig canlı virüs aşılarına cevabı bozarVarisella aşısı, Ig veya kan ürünleri tedavisinden en az 5 ay sonraVarisella aşısı, RSV-Ig profilaksisi nden 9 ay sonraAşıdan sonra 3 hf içinde Ig verilmemeli
Ig’ler inaktif aşı ve toksoidlerle daha az etkileşirFarklı firmalar tarafından üretilen aynı tip aşıların etkinlik farkı ?HDCV ve RVA (rabies virüs absorb) adsorbe aşılar (değişimli kullanılabilirler)RVA intradermal yapılmamalı
Prematüre bebeklerde aşılamaPrematüre bebekler matür bebeklerle aynı kronolojik yaş ve protokoldeAşı dozu azaltılmazOPV taburcu olduktan sonraHepatit B aşısı bebek 2000gr olduğundaAnne sütü aşı cevabını etkilemez
Gebelikte aşılamaKombine tetanoz ve difteri gebelikte önerilen tek ürünRisk grubundaki gebelere hepatit BYüksek riskli bölgelere seyahatte sarı humma aşısıRubella, kızamık ve kabakulak aşıları gebelikte kontrendike
İmmünsüpresyonda aşılamaİmmünsüprese hastalara canlı virüs ve bakteri aşıları kontrendikeEv içinde immünsüprese kişi varsa OPV yapılmamalıİmmünsüpresif tedavi sırasında ve 2 hf öncesinde aşılananlara en erken 3 ay sonra aşı tekrarı
Kemoterapisi 3 ay önce biten remisyonda lösemiliye canlı virüs aşısı yapılabilir2 haftadan uzun yüksek doz steroid tedavisinden 3 ay sonrasına dek canlı aşı yapılmamalıHemofili hastalarına 23G’lik iğne ile ve 1-2dk kompresyonla aşı
Aşı kontrendikasyonlarıAşı ve içeriğine karşı anaflaksi ve benzeri tabloAteşli/ateşsiz ağır ve orta şiddette enfeksiyon varlığıDBT sonrası 7 gün içinde ortaya çıkan ensefalopatide boğmaca aşısı yapılmamalıAğır immünsüpresyonda canlı aşı yapılmamalıAktif tüberkülozKlinik AIDS vakalarına BCG5 yaş üzerindekilere boğmaca aşısı yapılmaz
Kısmi kontrendikasyonlarÖnceki DBT dozu ile 48 saat içinde 40.5 C üzerinde ateş3 saatten fazla süren devamlı ve sakinleştirilemeyen ağlama periyodu3 gün içinde konvulsiyon gözlenmesiYumurta ve proteinlerine allerjisi olanlara; influenzasarı hummakabakulakkızamık aşısı yapılmamalı
Kontrendike olmayan durumlarİshal (OPV dahil)Ateşli veya ateşsiz hafif üst solunum yolu enfeksiyonu (ateş <38.5 C)Önceki aşılamada hafif ve orta dereceli lokal reaksiyonAntibiyotik tedavisiAkut bir hastalığın iyileşme dönemiKötü beslenmeMalnütrisyonDüşük ağırlıklı bebekler
“Belirlenen standartlar dışında yapılan tüm aşılar yeniden yapılmalı”
Aşı ile ilgili yan etkilerAşı reaksiyonu da denirÇoğu hafif ve geçiciEnjeksiyon yerinde ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi lokal yan etkilerAteş, döküntü, lenfadenopati gibi sistemik yan etkiler
Aşı uygulama hatalarına bağlı yan etkilerEnjeksiyon yerinde bakteriyel apse oluşumuDBT aşısının cilt altına yapılması sonucu steril apse
Aşılara özel yan etkiler1. BCG Süpüratif BCG lenfadeniti (%0.1-4) Yaygın enfeksiyon Osteitis (0.1-0.6/milyon doz)2. Kızamık 39.4 C ve üzeri ateş (%5-15) Geçici morbiliform döküntü (%5) Anafilaksi (nadir)
3. Rubella Akut artrit (erişkinde)• Kadınlarda %13-15• Erkeklerde %4 Kadında kronik artrit %5 Polinöropati 4. Kabakulak Nadiren sensorinöral işitme kaybı ?5. Kombine MMR Trombositopeni (1/30bin-40bin doz) Akut ve kronik artrit Anafilaksi
6. DBT Eritem, endürasyon ve hassasiyet gibi lokal yan etkiler Enjeksiyon yerinde nodül Steril apse (6-10/milyon doz) Ateş (%50’sinde >38 C) İnatçı, durdurulamayan ağlama (%0.1-6) Hipotonik hiporesponsif atak (3.5-291/100bin doz) Kısa süreli konvulsiyon (3-7/10bin doz) Ensefalopati (1/330bin doz)
7. Tetanoz Lokal yan etkiler Nadiren ürtiker, anafilaksi Nadiren nörolojik komplikasyonlar (periferik nöropati)8. Oral polio virüs Paralitik poliomyelit (1/2.4milyon doz) Allerjik reaksiyon9. Hepatit B Enjeksiyon yerinde hassasiyet (%3-29) >37.7 C Ateş (%1-6) Anafilaksi (1/600bin doz)
10. Hepatit A Erişkinlerde; Enjeksiyon yerinde ağrı (%51) Isı artışı (%17) Başağrısı (16) Çocuklarda; Enjeksiyon yerinde ağrı (%19) Endurasyon (%4) Beslenme problemleri (%8) Başağrısı (%8)
11. Konjuge Hib Lokal reaksiyonlar (%5-30) DBT-Hib kombine aşıda yan etkiler DBT’ye benzer Konjuge olmayan polisakkarit Hib aşısından 1-2 hf sonra Hib hastalığı (1.62/100bin doz)12. İnfluenza Lokal reaksiyonlar Ateş, halsizlik vs <%1
13. Pnömokok aşısı Hafif lokal yan etkiler (intradermal yapılırsa şiddetli) Ateş, myalji gibi orta derecede sistemik etkiler14. Su çiçeği Makülopapüler veya papülovesiküler döküntü (çocuklarda %7, adölesan ve erişkinlerde %8) Enjeksiyon yerinde ağrı ve kızarıklık (%20-35)
ÇOCUKLUK DÖNEMİ AŞILAMA TAKVİMİ-2016
Bağişiklama
Yazar :
Ender DURUALP
Yıl : 2020
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle