| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Karin Ağrisi | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
KARIN AĞRISI• Periferde oluşan rahatsız edici uyarıların MSS’ne aktarılması ile algılanan subjektif bir histir,• Doku hasarının habercisi,• “Pain”, “Poena”---------- cezalandırma• Başlangıçta ------------- yararlı• Zaman geçtikçe -------- zararlı• Farklı bireylerde, değişik manifestasyonlar• Psikotik, sempatektomili hastalar, uyuşturucu kullananlar, yaşlı hastalar
• Reseptör (nocireceptors) : afferent sinir liflerinin periferik uçları• Reseptörler: kimyasal ve mekanik uyarılar ile aktive olurlar• Mukoza ve muskularisde, serozal yüzeyde (periton), mezenterde gastrointestinal mukozada MSS Korteks
Karın ağrısı yapan uyaranlar• Kesilme, yırtılma, ezilme: nosireseptörler tarafından algılanmakla birlikte• Visseral ağrı oluşabilmesi için:– Mekanik uyarı• İçi boş organların gerilmesi• Lümen içi basıncın artması– Kimyasal uyarı• Mekanik hasar, inflamasyon, nekroz, iskemi sonucu• H+, K+, histamin, serotonin, bradikinin, substans P, kalsitonin gen-related peptid, prostaglandinler, lökotrienler• Ağrı reseptörlerinin yerleşimi– İçi boş organlarda: mukozada, kas tabakası (muskularis mukoza ve submukoza) arasında,– Solid organlarda: kapsül altında– Serozal yüzeylerde; periton, mezenter
Karın ağrısı tipleri• Visseral (organ) ağrı• Yayılım (referred) ağrısı• Parietal (somatik) ağrı
VİSSERAL AĞRI• Karın içindeki organların rahatsız edici uyaranlar ile temasından sonra karında hissedilen ağrı,• Reseptörler organın içinde lokalizedir.• Prototipik ağrı özelliklerini taşır,– İyi lokalize edilemeyen, künt, yavaş başlar, uzun sürer• Epigastrik, periumbilikal bölge, orta - alt kadran• Ağrı + somatik belirtiler: b/k, terleme, solukluk (ör: barsak tıkanıklığı, safra yolları ve üreter spazmı, a. apandisit & a. kolesistit)• Ortak özellik: inflamasyonun olmaması
Parietal Ağrı• Parietal peritonun uyarılması ile ortaya çıkan ağrıdır• Epikritik ağrı özelliklerini taşır.– İyi lokalize edilen, ani başlayan, keskin– Karın kaslarında refleks spazm ve rijidite • Ağrı bir tarafa lateralize edilir• Klinik anlamı: parietal peritonun inflamasyonu
Yayılma ağrısıAğrının hastalıklı organdan uzakta bir bölgede hissedilmesiUyaranın şiddeti arttığı zaman ortaya çıkar
• İçi boş organlardaki hastalıkların oluşturduğu ağrılarda olaylar şu sıra ile gelişir:• İçi boş organın gerilmesi sonucu orta hatta duyulan visseral (organ) ağrı• Organda inflamasyon başlaması ile görülen ‘yayılım’ ağrısı• İnflamasyonlu organın pariyetal peritonla teması sonucu oluşan ‘pariyetal (somatik) ağrı’ (ör:a.apandisitis)
Ağrının özellikleri• Süre: Kısa > önemli bir hastalık, aylar, yıllar---- hayati önem?• Başlayış şekli: ani > önemli ör: tıkanma, perforasyon, damar tık.lığı• İlerleyici? (gastroenterit, apandisit)• Aralıklı olup-olmaması: kolik• Şiddeti: FM bulguları ile ilişki kurulmalı, ör: kortikosteroid, uyuşturucu kullananlar, yaşlı hastalar• Yeri: PU;epigastrik, kolesistit; sağ üst kad, apandisit; periumbilikal, sağ alt kad, pankreatit; orta hat, sırt• Karakteri: yanıcı; reflü, ülser, kolik; biliyer, renal,intestinalZamanşiddetiA: gastroenteritB: kolikC: apandisit, divertikülit D: aort anevrizması rüptürü
• Kolik: içi boş organların düz kaslarının kasılması sonucu oluşan kramp tarzında ağrı• İntestinal kolik:– Ani, şiddetli, 1-kaç dakikada max, hızla kaybolur, 5-10 dk ara verdikten sonra yeniden başlar– Ağrısız dönemde hasta rahattır– Zamanla ince barsak duvarındaki ödemden dolayı peristaltizm azalır ve ağrı eski şiddetini kaybeder– En sık nedeni: peritoneal yapışıklıklar, boğulmuş fıtık
– Biliyer kolik: taşın safra kesesi boynunu ya da sistik kanalı tıkaması sonucu, kese içi basıncın artması– ağrı– Sağ üst kadran, epigastrium, sırta yayılan, şiddetli, keskin – Uzun siürede yükselir, plato yapar, kaybolur– Tekrarlayabilir– Çıkışın uzun süre tıkanması: sekonder infeksiyon, akut kolesistit tablosu• Şiddetli, aynı düzeyde devam eden ağrı, birlikte b/k, iştahsızlık, ateş, ağrının 4-6’ st den fazla sürmesi akut kolesistit düşündürmelidir
• Karaciğer: Parankim ağrıya duyarsız• KC’ in ani gerilmesi: KKY, akut hepatitler• KC kapsülünün irritasyonu: tümör invazyonu, apse• KC’in ortasında lokalize ve kapsül invazyonu yapmayan tm ağrı yapmaz• Gerilme reseptörlerinin aktivasyonu: ağrı• Zamanla reseptörlerin gerilmeye duyarlılığı azalır --- ağrı da azalır
• Ekstraabdominal nedenler:– Karın duvarına ait nedenler: hematom, tm, kas ezilmesi, – Toraks: AMI, pnomotoraks, pnomoni, emboli, özofagus yırtılması, özofajit, miyokardit, ampiyem– Nörojenik: radikülit, tabes dorsalis, abdominal epilepsi– Metabolik: üremi, DM, porfiria, adrenal yetmezlik, hiperlipidemi, hiperparatiroidi– Toksik nedenler: ağır metal zeh, hipersensitivite reaksiyonları (böcek, arı, yılan sokmaları)– İnfeksiyon: herpes zoster, osteomiyelit, tifoid ateş– Hematolojik: orak hücreli-hemolitik anemi, akut lösemi, henoch-schönlein purpurası– Diğer: psikiyatrik nedenler, FMF, sıcak çarpması, narkotik kesilmesi
Fonksiyonel karın ağrısı sendromu• En az 6 aydan beri sık tekrarlayan veya sürekli olan karın ağrısı (uygun testler yapılmasına karşın)• Ağrının fizyolojik olaylarla ilgisinin olmaması (ör: yemek, defekasyon, menstruasyon vb.)• Ağrıyı açıklayacak herhangi bir organik lezyonun bulunmaması
İshal (Diarrhea)• Dia: içinden, Rhoia: akmak• Dışkının katı/sıvı oranının değişmesi, günde 2’den fazla dışkılama• Oral 2 lt• Sekresyonlar– Mide 2.5– Tükrük 1.5– Safra 0.5– Pankreas 1.5– İnce bağırsak 1.0Toplam 9.0Kolona giren 2.0Kolondan çıkan 0.1-0.2• Na ve suyun absorbsiyonunu bozan ya da Cl ve su sekresyonunu artıran herhangi bir durum diyareye neden olur.
Akut diyare < 3 hf• Non-inflamatuvar diyare• Viral– Norwalk– Rotavirus• Protozoa– Giardia– Cryptosporidium• Bakteriyel– Staf aureus– Bacillus cereus– Cl perfringens– E coli (enterotoksijenik)– V cholerae• İlaçlar• Fekal tıkaç• İnflamatuvar diyare• Bakteriyel– Sitotoksin üretenler• E coli O157:H7 (enterohemorajik9• Vibrio parahaemolyticus• Cl difficile– Mukozal invazyon yapanlar• Shigella• Salmonella• Enteroinvaziv E coli• Aeromonal• Yersinia enterocolytica• Bakteriyel proktit– Chlamydia– N gonorrhoeae• Protozoa– E hystolytica• İnflamatuvar barsak hast• İntestinal iskemi, Radyasyon koliti
• Non-inflamatuvar diyare– Ateş yok– Dışkıda kan yok– Dışkıda lökosit yok• İnca bağırsak tipi ishal– Dışkılama sayısı az– Dışkı miktarı fazla– Tenezm yok– Periumbilikal ağrı +• İnflamatuvar diyare– Sistemik bulgular var– Ateş var– Dışkıda lökosit var– Dışkıda kan +/-• Kolon tipi ishal– Dışkılama sayısı fazla– Dışkı miktarı az– Tenezm var
Kronik Diyare > 3 hf• Ozmotik diyare• Sekretuvar diyare• Eksudatif diyare• Motilite bozukluğu• Malabsorbsiyon-maldijesyon sendromları
Ozmotik diyare• İyi absorbe olamayan, ozmotik olarak aktif maddeler• Beraberinde sıvı sürüklerler– Disakkaridaz eksikliği• Laktaz yetmezliği– Laktuloz, sorbitol– Magnezyum ve sodyum sülfat içeren laksatifler• Klinik:– Diyare, abdominal distansiyon, gaz,– Hasta aç kalınca dışkı miktarı azalır• Ozmotik açık artmıştır 290-[(Na+K)x2] > 50 mosm(dışkıda)ise ozmotik diyare vardır
Sekretuvar diyare• Enterositlerden – Aşırı iyon sekresyonu– İyon absorbsiyonunda bozukluk• Dışkı miktarı > 1lt (10 lt)• Açlıkta dışkı miktarı azalmaz• Ozmotik açık (-)290-[(Na+K)x2] < 50 mosm(dışkıda)• Nedenleri:• Endokrin tümörler– VIPoma, ZES, feo, Karsinoid• İlaçlar– Fenolfitalein• Safra asidi diyaresi
• Eksudatif (inflamatuvar) diyare– Lümene kan, protein, mukus sızar– Kalın bağırsak hastalıklarında görülür• İnflamatuvar bağırsak hastalıkları– Kolitis ülseroza, Crohn hastalığı– Ateş, tenezm, karın ağrısı (+)
• Motilite bozuklukları– İnce bağırsak motilitesinin artması• Hipertiroidi, postgastrektomi dumping send– İnce barsak motilitesinin yavaşlaması• İnce bağırsakların kolon tipi bakteriler tarafından kolonizasyonu• Aşırı bakteri çoğalması– Safra tuzları, pankreas sekresyonları– Diabet, amiloidozis, hipotiroidi, skleroderma– Kolon motilitesinde artış• İrritabl barsak sendromu
• Malabsorbsiyon sendromları• Kilo kaybı• Çeşitli besin maddelerinin eksikliği– Demir, kalsiyum, protein– Dışkı parlak, pis kokulu, tuvalet taşına yapışır– Dışkıda yağ miktarı artmıştır > 6 gr/24 st (steatore)• Gluten enteropatisi, eozinofilik gastroenterit, Whipple hast, lenfatik obstruksiyon, ince bağırsak rezeksiyonu• Maldijesyon:– Pankreas yetmezliği• Kronik pankreatit– Safra yetmezliği
Eski Mısır: “internal pütrefaksiyon”1850: sağlıklı yaşam = bağırsakların boşaltılması1880: “intestinal otointoksikasyon”1920-1930:.......(BMJ 2000;321:1586-9)KONSTİPASYON
•Bugün: - Prevalans: -Kadın: %21, erkek: %8 (Everhart, DDS 1989;34:1153-62) -Kadın: %3, erkek: %28 (Drossman, DDS 1993;38:1569-80)• Neden farklı: konstipasyon tanımı– Dışkılama sayısı < 3/hafta– Hergün dışkılayan, konstipasyondan yakınan hastalar ?• Aşırı zorlanma• Tam boşalamama hissi• Çok sert ve parçalar halinde dışkılama
Roma-II• Son bir yıl içerisinde 3 ay veya daha fazla süreyle (sürekli ya da aralıklı);– Dışkılamaların %25’inden fazlasında;• Aşırı zorlanma• Tam boşalamama hissi• Anorektal tıkanıklık hissi• Sert veya topaklar halinde dışkılama• El yardımı ile dışkılama– Dışkılama sayısı < 3/hafta“Fonksiyonel konstipasyon”www.UpToDate.com, 12.3
Kolonda transitin yavaşlaması• İdiyopatik• Çeşitli hastalıkların seyri sırasında• İlaçlara bağlı
Çeşitli hastalıkların seyri sırasında• Endokrin ve metabolik– DM– Hipotiroidi– Hiperkalsemi– Hipokalemi– Porfiria• Nörolojik hastalıklar– Periferik• Hirschsprung• Gangliomöromatozis• Nörofibromatozis• İntestinal pseudoobst• Otonomik nöropati– Santral• Multipl skleroz• Parkinson • SVO• Medulla spinalis hasarı• Kollajen vasküler ve kas hastalıkları– Sistemik sklerozis– Amiloidozis– Dermatomiyozitis– Miyotonik distrofiWald A. Rev Gastroenterol Disord 2004;4(suppl 2):S28-S33
İlaçlar• NSAİİ• Antikolinerjik ajanlar– Antispazmodikler– Antidepressanlar– Antipsikotikler– Parkinson ilaçları• Katyon içeren ajanlar– Demir– Aluminyum• Opiyatlar• Kalsiyum kanal bl• Gangliyon bl• Antikonvulzanlar• Vinka alkaloidleri• Antihipertansifler• 5-HT3 res antagonistleri• ...........Wald A. Rev Gastroenterol Disord 2004;4(suppl 2):S28-S33
• GI kanalın obstruktif lezyonları– Süre– Diğer belirtiler
• Kronik idiyopatik konstipasyon– Yavaş transit konstipasyon (colonic inertia)– Dissinerjik defekasyon (anorektal disfonksiyon, çıkışta gecikme)– Normal transit konstipasyon (fonksiyonel konstipasyon)– K-İBSPrather CM, Rev Gastroenterol Disord 2004;4(suppl 2):S11-S16
• Çıkışta gecikme– Dışkının proksimal kolonda ilerlemesi normal– Anorektumda gecikme• Pelvik taban kaslarının disfonksiyonu– Kazanılmış davranış biçimi ?
• Normal transit konstipasyon– Dışkının kolondan rektuma gelmesi: normal– Dışkının rektumdan atılması: normal• Psikolojik sorunlar• Bilinçli/bilinçsiz defekasyonun inkar edilmesi• Dışkılama ihtiyacının sürekli ertelenmesi
Hastanın Değerlendirilmesi• Öykü– Süre– İlaç ve laksatif alımı– Cerrahi girişimler– Dışkı• Sayı• Şekil• Zorlanma– Travma– Nörolojik sorunlar– Aile öyküsü• Diyet– Öğün sayısı– Fiber miktarı– Sıvı alımı– Kahvaltının atlanması• FM– Genel fm– Abdominal muayene– Anorektal muayene• Fissür, hemoroid• Striktür• Dışkı/dışkıda kan• Sfinkter tonus• Anokutaneoz reflex
Başlangıç tetkikleriAmaç: metabolik/organik nedenlerin dışlanması• Kan tetkikleri:– Kan sayımı, AKŞ, HbA1c, Kalsiyum, tiroid, kreatinin.....• Alarm semptomları olmayan hastalarda:– Fleksibl sigmoidoskopi• Malign lezyonlar • Melanosis koli• Soliter rektal ülser
İleri incelemeler• Kolon transitini gösteren testler– Amaç: kolonda dışkı hareketlerinin belirlenmesi– Subgruplar• Radyoopak marker testi– Tek kapsül– Multipl kapsül
• Örümcek nevüs (spider angiom)• Gövdenin üst yarısında, yüzde, üst ekstremitelerde• Seks hormonları metabolizmasındaki bozukluk• KC hastalığına özgü değildir– Malnutrisyon– Gebelik– Sağlıklı bireylerdeKaraciğer hastalıklarında görülen bulgular
• Palmar eritem• Avuç içinin tenar ve hipotenar bölgelerinin eritemli olması• Seks hormon metabolizmasındaki değişiklikler• KC hastalığına özgü değildir– Romatoid artrit– Hematolojik malign hstlar– Gebelik– hipertiroidi
• Terry tırnağı (beyaz tırnak)• Çomak parmak• Dupuytren kontraktürü– Palmar fasiyanın kalınlaşması– Fleksiyon deformitesi• Alkolik siroz• Peyroni hast• Alkol• Diabetes mellitus• Sempatik distrofi• Vibrasyon ile ilgili araç kullananlarda
• Jinekomasti• Testiküler atrofi• Göğüs ve aksiller kıllarda dökülme• Fetor hepatikus• Asteriks (flapping tremor)– Hepatik ensefalopati– Üremi– Ağır kalp yetmezliği• Sarılık• Asit• Splenomegali• Caput Medusa• Halsizlik, yorgunluk
Akut pankreatit• Grey Turner belirtisi– Lomber bölgelerde ekimoz, purpura• Cullen belirtisi– Periumbilikal bölgede purpura, ekimoz
Karin Ağrisi
Yıl : 2020
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle