| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Ji̇nekoloji̇de Tani Yöntemleri̇ | pptx | Sunumu İndir |
Transkript
JİNEKOLOJİDE TANI YÖNTEMLERİ Uz. Dr. Yavuz Emre ŞÜKÜR
•Hikaye ve fizik muayene • Kan testleri • İdrar testi •Mikrobiyoloji • Sitoloji • Kolposkopi • Endometrial örnekleme • Biyopsi • Kuldosentez •Görüntüleme yöntemleri • Endoskopi
Hikaye ve Fizik Muayene •Gelişimsel hikaye •Menstrüel hikaye • Seksüel hikaye •Obstetrik özgeçmiş •Cerrahi özgeçmiş
Hikaye ve Fizik Muayene •Genel muayene, vital bulgular • Abdominal muayene • Pelvik muayene • Vajinal muayene • Bimanuel muayene • Rektovajinal muayene
Kan-İdrar-Mikrobiyoloji Testleri • Tam kan sayımı • Anemi, enfeksiyon, kanama bozukluğu • İdrar testi, mikrobiyoloji • Enfeksiyon, kanama • Gebelik, protein, şeker • Tümör belirteçleri • ESR, CRP • Seroloji • VDRL, HIV... •Hormon testleri • Estrojen, progesteron, FSH, LH, TSH, Prolaktin vs. • ℬ-hCG
Sitoloji = Servikovajinal smear = Papanicolau smear = Pap smear Dökülen servikal hücrelerin toplanıp incelenmesi esasına dayalı bir tarama testidir. Günümüzde, kanser insidansında (%79) ve mortalitesinde (%70) azalma sağladığı gösterilen tek tarama testi
Sitoloji
Sitoloji Sıvı bazlı sitoloji vs. Konvansiyonel sitoloji 25-30 yaş arasında kadınlarda yapılan randomize kontrollü çalışma sonuçlarına göre her iki testin duyarlılığı benzer. Ronco, Lancet Oncol, 2006 35 yaş üzeri kadınlarda yapılan çalışma sonuçlarına göre de her iki test benzer sonuçlar veriyor. Ronco, J Natl Cancer Inst, 2006
Sitoloji Smear başlıca kullanım yerleri: •Genital malignite taraması (özellikle serviks ca) •Hormonal değerlendirme (vajen yan duvarı örn.) • Enfeksiyon? (HSV, HPV, trikomonas, aktinomikoz) •Genital malignite tedavilerinin takibinde
Sitoloji Hormonal değerlendirme 1. Bazal tabaka 2. Parabazal tabaka: Mitoz sık. Androjen etkisi ile çoğalır. 3. İntermediyer tabaka: Glikojen taşıyan hücreler. Progesteron etkisiyle çoğalır. 4. Süperfisiyal tabaka: Östrojen etkisi ile çoğalır. Maturasyon indeksi hormonal durumu gösteren en önemli kriterdir (parabazal:intermediyer:süperfisiyal) - Yenidoğan kız çocuğunda 0:95:5 -Ovulasyonda 0:40:60 -Menstruasyonda 0:70:30 -Gebelikte 0:95:5
Sitoloji ACOG • 21 yaşından itibaren • 21-29 arası 2 yılda bir • 3 kez negatif smear sonucu olanlarda 30 yaşından itibaren 3 yılda bir •Daha sık takip gerektiren özel durumlar: • HPV (+): ilk yıl 6 ayda bir, takiben yıllık • İmmün yetmezlik • DES • CIN2 hikayesi (20 yıl boyunca yıllık) • 65-75 yaş arası sonlandırılabilir • Benign nedenlerle histerektomi yapılmışsa sonlandırılabilir. Türkiye Cumhuriyeti S. B. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu • 30 yaşında başlar, 65 yaşında biter • 5 yılda bir •HPV veya Pap-smear testi • ASM, TSM, KETEM • Pozitif test sonucunda ‘birey ileri merkezlerdeki kadın doğum uzmanlarına yönlendirilir‘ •HPV Testi pozitif olanlara; Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nca da refleks sitoloji bakılabilir ACS: Son 10 yılda anormal test sonucu yoksa 70 yaşında kesilir.
Sitoloji
Sitoloji Anormal sonuca neden olabilecek durumlar • İnvaziv serviks, vajen, vulva kanserleri • Servikal intraepitelyal neoplazi • Atrofi •Düz kondilom • İnflamasyon •Metaplazi •Üst genital trakt kanserleri • RT
Sitoloji Pap-smear testi ile ilgili sorunlar • Servikal kanserlerin %60-70’ini tespit eder. •Güvenilirliği örneğin alınış şekline ve sitoloğa bağlıdır. •%10-15 yanlış negatif sonuç • Enfeksiyon varlığında yanlış pozitif sonuç • Postmenopozal kadınlarda skuamokolumnar bileşkenin örneklenmesi zor (test öncesi 10 gün östrojenli krem önerilebilir) • RT sonrası zor (vajende skar ve atrofi nedeniyle)
Sitoloji Spinnbarkeit testi • Servikal mukusun elastikiyetini değerlendiren bir testtir. •Östrojen etkisinde daha fazla, berrak ve gerilebilir olur. •Mukus midsiklusta incelir, alkalen ve aselüler olur, sperm tarafından penetre edilebilir. • Postovulatuar dönemde, progesteron etkisi altında daha az, daha katı ve yapışkan olur. Sperm geçişine engel olur.
Sitoloji Fern (eğrelti otu) testi •Ovülasyonu ve zamanını değerlendirmek amacıyla uygulanır. • Preovulatuar dönemde östrojen etkisi ile eğrelti otu görünümü – NaCl içeriği nedeniyle •Ovulasyon sonrasında ise progesteron etkisi ile bu görüntü kaybolur.
Kolposkopi • Anormal servikal sitolojinin değerlendirilmesi • SF ve ardından %3-5’lik asetik asit uygulanır. • Atipik hücrelerde nükleer şişme olur ve opak-beyaz görünür. • Schiller testi: serviks ve vajene iyot (lugol solüsyonu) uygulanır. •Normal, matür, glikojenden zengin hücreler iyot tutarak kahverengi olur. • İmmatür, preinvaziv ve invaziv kanser hücreleri iyot tutmaz ve beyaz kalır (iyot - / Schiller +) • Yeşil veya mavi filtre anormal damarların görülmesini sağlar.
Kolposkopi
Kolposkopi Endikasyonlar (ASCCP, 2001) • Servikal sitolojide epitelyal hücre anormalliği • ASC-US triajında yüksek riskli HPV-DNA pozitifliği • Şüpheli servikal lezyon: kondilom, polip • Vulvar veya vajinal neoplazi: siğil, ülser • LEEP, konizasyon, krioterapi sonrası takip • Inutero DES maruziyeti •Genital siğili olan seksüel partner • Cinsel taciz
Kolposkopi Yeterli kolposkopi • Yeterli görüntü • Tüm transformasyon zonunun görülmesi • Anormal alanların tamamının görülmesi • Endoservikal kanalın görülmesi
Kolposkopi Anormal kolposkopi bulguları • Asetobeyaz epitel • Lökoplaki • Punktuasyon •Mozaik görünüm • Atipik damarlanma
Kolposkopi İnvazyon bulguları • Atipik damarlanma • Yüzey epitel kaybıyla beraber düzensiz yüzey kontürü • Renk tonu değişikliği
Kolposkopi Asetobeyaz epitel
Kolposkopi Lugol boyama
Kolposkopi Punktuasyon
Kolposkopi Mozaisizm
Kolposkopi Atipik damarlanma
Kolposkopi
Endometrial örnekleme • Pipelle biyopsi • Probe küretaj • Fraksiyone küretaj
Biyopsi Vulvar biyopsi •Collins toluidin mavisi – boyanan alanlardan biyopsi Vajinal biyopsi • Lugol solüsyonu – boya tutmayan alanlardan biyopsi LEEP/LEETZ
Kuldosentez • Posterior vajinal forniksten peritoneal boşluğa (Douglas poşu) girilerek varsa peritoneal sıvının aspirasyonu • Bir miktar berrak sıvı normal kabul edilir. • Pıhtılaşmayan kan batın içine kanama olduğunu düşündürür (rüptüre ektopik gebelik, rüptüre korpus luteum) • Pıhtılaşan kan; arter/ven rüptürü? (en sık uterin ven)
Görüntüleme yöntemleri •Ultrasonografi • TVUSG • Salin infüzyon sonohisterografi •Histerosalpingografi • Bilgisayarlı tomografi •Manyetik rezonans görüntüleme
Görüntüleme yöntemleri
Görüntüleme yöntemleri Salin infüzyon sonohisterografi (SIS) •Uterusa transservikal olarak salin infüzyonu sırasında ultrasonografik görüntü elde etme • Endometrial yüzeyin daha açıkça değerlendirilmesini sağlar. • AUK, infertilite ve tekrarlayan düşüklerin değerlendirilmesinde kullanılabilir. • Adet döneminin 8-9. günleri en uygun dönem
Görüntüleme yöntemleri Histerosalpingografi (HSG) •Uterus ve fallop tüplerinin floroskopi kılavuzluğunda radyolojik olarak görüntülenmesi • Adetin 6-11. günleri • Suda çözünen kontrast maddeler: • Saatler içinde abzorbe olur, • Granülom oluşumu nadir, • Ağrı işlemden sonra devam eder • Yağda çözünen kontrast maddeler: • Daha keskin görüntü • Daha az ağrı • Tüpler tıkalıysa lipogranüloma riski • Yağ embolisi riski • İşlem sonrası daha yüksek spontan gebelik şansı
Görüntüleme yöntemleri HSG endikasyonları: • İnfertilite • Tekrarlayan düşükler • Konjenital uterin anomaliler • Tüp ligasyonu veya açılması sonrası kontrol •Genital tüberküloz şüphesi • Transservikal sterilizasyon sonrası kontrol HSG kontrendikasyonları: •Gebelik şüphesi • Akut pelvik enfeksiyon • Aktif vajinal kanama • Son 6 haftada tubal veya uterin cerrahi • Kontrast allerjisi
Görüntüleme yöntemleri HSG Komplikasyonları: • Enfeksiyon • Servikal laserasyon •Uterin perforasyon • Kanama • Vazovagal reaksiyon • Kontrast madde allerjisi
Endoskopi Histeroskopi • Endometrial kavitenin değerlendirilmesinde altın standart yöntem. • Servikal dilatasyon gerektirir (kolaylaştırmak için işlemden 12 saat önce misoprostol verilebilir) •Uterin kavite net görülebilmesi için bir distansiyon medyumu ile şişirilir (glisin, sorbitol, mannitol, izotonik, dekstroz, dekstran) • 45 mmHg basınç sağlanmalıdır. Ancak, basınç OAB’nı geçmemelidir. •Monopolar rezeksiyon yapılacaksa düşük viskoziteli iletken olmayan sıvılar kullanılır: %1.5 glisin, %3 sorbitol, %5 mannitol
Endoskopi Tanısal HS endikasyonları • Açıklanamayan uterin kanama • İnfertilite • Tekrarlayan düşük Operatif HS endikasyonları • Endometrial polip • Submüköz myom • Endometrial ablasyon • İntrauterin sineşi •Uterin septum • Yabancı cisim • Tubal sterilizasyon
Endoskopi HS kontrendikasyonları • Kesin • Pelvik enflamatuar hastalık • Uterin perforasyon • Anesteziye engel durumlar • Rölatif • Aşırı kanama • Bilinen genital kanser
Endoskopi HS Komplikasyonları •Uterin perforasyon • Kanama • Bağırsak veya üreter yaralanması • Enfeksiyon • Aşırı distansiyon medyumunun sistemik geçişine bağlı elektrolik bozukluğu, pulmoner ödem, kardiyovasküler fonksiyonlarda bozulma •CO2 embolisi
Endoskopi Laparoskopi •Overlerin, fallop tüplerinin ve uterusun, ve peritoneal boşluğun değerlendirilmesinde altın standart yöntem • Tanısal ve operatif • Tubal geçiş, endometriozis, pelvik adezyon değerlendirilebilir. • Batına giriş sırasında masa düz, en alt seviyede olmalı. Litotomi pozisyonu jinekolojik cerrahide daha uygun. İşlem sırasında 30 derece trendelenburg pozisyonu verilir. • Batına yaklaşık 4 lt CO2 insüfle edilir. • İşlem sırasında 10-12 mmHg basınç sağlanır.
Endoskopi Laparoskopi • Ana trokar (10-12 mm) umbilikustan girilir – kamera •Diğer trokarlar (5-10 mm) SİAS ile umbilikus arasındaki mesafenin 1/3’ünden
Endoskopi LS cerrahi avantajları •Daha hızlı iyileşme ve normal yaşama dönüş •Daha kısa hastanede kalış süresi • Postoperatif ağrı daha az •Maliyet etkin • Estetik • Komplikasyon oranları daha az
Endoskopi LS Endikasyonları • Kronik pelvik ağrı • Ektopik gebelik • Pelvik enflamatuar hastalık • Endometriozis • Adezyon •Over kisti / torsiyon • Salpenjit • Leiomyoma • İnfertilite
Endoskopi LS Komplikasyonları • Anesteziye bağlı komplikasyonlar • Hipoventilasyon • Hiperkarbi • Metabolik asidoz • CO2 embolisi • Ani ve açıklanamayan hipotansiyon, aritmi, siyanoz ve üfürüm • Pulmoner ödem ve pulmoner HT’a neden olabilir • Batındaki gaz boşaltılır, sol yan dekübit pozisyona alınır, baş sağ atrium altında kalacak şekilde yatırılır. • Aritmi – hiperkarbi ve asidemiye bağlı •Hipotansiyon • Ekstraperitonel insüflasyon
Endoskopi LS Komplikasyonları • Batın içi diğer organlarda yaralanma • Bağırsak, üreter, sinir hasarı • Kanama • Aort bifurkasyonu ve sağ ana iliak arter en sık yaralanan büyük damarlardır. • A. epigastrika inferior en sık yaralanan batın ön duvar arteridir. • İnsizyonel herni • >10 mm trokar giriş yerlerinde risk artar • Richter hernisi • Enfeksiyon
TEŞEKKÜR LER
Ji̇nekoloji̇de Tani Yöntemleri̇
Yazar :
Uz. Dr. Yavuz Emre ŞÜKÜR
Yıl : 2016
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle