Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
---|---|---|---|
01. | Çevresel Poli̇ti̇kalar | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
ÇEVRESEL POLİTİKALARProf. Dr. Nesrin ALGANAnkara ÜniversitesiSiyasal Bilgiler FakültesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Kent, Çevre ve Yerel Yönetim Politikaları Anabilim Dalı
2
Çevre Politikalarıİçerik Yönünden Çevre PolitikalarıYöntem Açısından Çevre Politikaları
İçerik Yönünden Çevre PolitikalarıDüzeltim Karşıtı Çevre PolitikalarıDüzeltimci Çevre Politikaları
Sürdürülebilir Gelişme / Kalkınma“Çevre değerlerinin ve doğal kaynakların savurganlığa yol açmayacak biçimde akılcı yöntemlerle, bugünkü ve gelecek kuşakların hak ve yararları da göz önünde bulundurularak kullanılması ilkesinden özveride bulunmaksızın ekonomik gelişmenin sağlanmasını amaçlayan çevreci dünya görüşü.” 10
Sürdürülebilir Gelişme / KalkınmaSürdürülebilir gelişme kavramının tanınmaya ve yaygın biçimde kullanılmaya başlanması asıl 1987 yılında Birleşmiş Milletler Çevre ve Gelişme Komisyonu’nun yayınladığı Brundtland Raporu olarak da bilinen Ortak Geleceğimiz adlı raporla olmuştur. Brundtland Raporunda sürdürülebilir gelişme, gelecek kuşakların, gereksinmelerini karşılama haklarını ellerinden almadan bugünkü kuşakların gereksinmelerini karşılamak olarak tanımlanmıştır.11
Sürdürülebilir Gelişme / KalkınmaGelişmekte olan ülkeler için sürdürülebilir gelişme: ekonomik ve sosyal gelişmelerini gerçekleştirirken çevreyi ve doğal kaynaklarını da korumak,Sanayileşmiş ülkeler için bugünkü gelişmişlik ve refah düzeylerini muhafaza edebilmek, yaşam kalitelerini yükseltebilmek için çevre değerlerine sahip çıkmak ve çevreyi korumak.Sürdürülebilir gelişmenin hedeflerine, boyutlarına ve göstergelerine bakıldığında, sürdürülebilir gelişme politikalarının uygulanma gereği açısından gelişmekte olan ülkelerle gelişmiş ülkeler ayırımı önemini yitirmektedir. 12
Sürdürülebilir Gelişme / KalkınmaSürdürülebilir kalkınma iki temel kavrama dayanır:1. Gereksinme,2. Çevrenin bugünkü ve gelecekteki gereksinmeleri karşılayabilme yeteneğine teknolojinin ve toplumsal örgütlenmenin getirdiği kısıtlar.13
Sürdürülebilir Gelişme / KalkınmaSürdürülebilir kalkınmanın dayanağı olan büyüme oranları: 1. Yenilenebilir kaynaklar için: Yenilenebilme oranı,2. Yenilenemeyen kaynaklar için: Bu kaynakların öngörülen bir süre için dayanmasını sağlayacak bir kullanma oranı.14
Sürdürülebilir Gelişmenin Boyutları ve Konuları15
Sürdürülebilir Gelişme / Kalkınmanın İlkeleri• Doğal kaynaklar üzerinde Daimi Egemenlik Hakkı,• Kirleten öder,• Kuşaklararası eşitlik / adalet / hakkaniyet GELECEK KUŞAKLARIN HAKLARI,• Doğal kaynakların adil kullanımı doktrini,• İhtiyatlılık ilkesi (yaklaşımı),• Katılım ilkesi (Demokratik Katılım?), (Şeffaflık, bilgiye erişim, yargıya başvuru)• Ekolojik gereklilik durumu ilkesi,• Önbildirimli kabul (PIC – Prior Informed Consent)• Ortak ancak farklılaştırılmış sorumluluk ilkesi,• Planlama,• Bütünleşik politika,• Kuşak içi ekonomik ve toplumsal eşitlik / adalet / hakkaniyet,• Önleme ilkesi,• Ekosistem yaklaşımı.16
Sürdürülebilir Gelişme / Kalkınmanın Göstergeleri1. Sosyal Güvenlik ve Refah: Hane halkı geliri, gelir paylaşımı, açlık sınırının altındaki kişi sayısı, cinsiyetlerine göre açlık sınırının altındaki kişi sayısı, sosyal güvencenin türü ve finansmanı.2. Sağlık: Ortalama yaşam süresi, bedensel sağlık, uyuşturucu madde tüketimi, sağlık masrafları, sağlık hizmetleri için kişi başına yapılan harcamalar.3. Öznel Yaşam Koşulları: Genel olarak yaşamdan memnuniyet, yaşlara göre yaşamdan memnuniyet, yerleşim alanlarına (kent, kır) göre yaşamdan memnuniyet.4. Konut ve Barınma: Kişi başına düşen oturma alanı, konutun büyüklüğünden, niteliğinden memnuniyet, kira giderlerinin gelir içindeki payı, konut yatırımları, konutların yenilenmesi için yapılan yatırımlar, kişi başına düşen oda sayısı.5. Kültür ve Boş Zaman Etkinlikleri: Kültür etkinlikleri için yapılan harcamalarının toplam kamu harcamaları içindeki payı, yeterli boş zamana sahip kişilerin oranı, düzenli olarak tatile gidenlerin oranı, kültürel etkinlikleri takip edenlerin oranı.17
Sürdürülebilir Gelişme / Kalkınmanın Göstergeleri6. Sosyal Dayanışma ve Katılım: Birlik gibi öteki örgütlerde aktif üyelik, oy hakkına sahip yurttaşların toplam nüfus içindeki payı, fahri çalışma oranı, karar organlarındaki kadınların oranı, yerel ve bölgesel süreçlere katılım olanakları.7. Gelişme İşbirliği: Kişi başına düşen kamusal gelişme yardımı UNCTAD’ın hazırladığı listedeki az gelişmiş ülkeler için gelişme yardımları.8. Eğitim ve Bilim: Okur-yazarlık oranı, kişi başına düşen kamusal eğitim harcamaları, genel olarak ve cinsiyete göre okula devam süresi.9. Bilgi: İletişim araçlarını kullanma oranı, internet kullanımı, gazete ve dergilerin çeşitliliği.10. Fiziksel Güvenlik: Bedensel yaralama olayları, trafik kazaları, doğal afetler, yetişkinlere ve çocuklara karşı fiziksel ve psikolojik şiddet.11. Uluslararası Ticaret ve Uluslararası Rekabet: Kişi başına düşen dış borç oranı, kişi başına düşen yatırımlar, anamal stoğu, bütçe açığı ve rüşvetin yaygınlığı.18
Sürdürülebilir Gelişme / Kalkınmanın Göstergeleri12. İç Piyasa: Genel fiyat düzeyi, çevre ile ilgili vergiler, piyasaya müdahale oranı, çevreye zarar verecek teşvikler, çevre koruma teşvikleri.13. İstihdam: İşsizlik oranı, yeni iş alanlarının yaratılması, cinsler arasında ücret eşitliği. 14. Araştırma, Geliştirme ve Teknoloji: Patent başvuruları, bilim insanlarının oranı, kişi başına araştırma ve gelişme için yapılan özel ve kamusal harcamalar.15. Üretim: Kişi başına düşen GSYİH.16. Tüketim: Kişi başına tüketim giderleri.17. Hareketlilik: Mal ve yolcu taşıma kapasiteleri ve oranları, kitle iletişim araçlarının taşımacılıktaki payı, demiryolu ağı, karayollarının uzunluğu.18. Zararlı Maddeler, Katı Atıklar: Gürültü kirliliği, radyoaktif atıklar, katı atıkların geri dönüştürülme oranı.19. Toprak: Toprağın ağır metal artıklarıyla kirletilmesi, tarım yapılabilir alanlar, erozyon.19
Sürdürülebilir Gelişme / Kalkınmanın Göstergeleri20. Su: Su tüketimi, nitrat ve fosfat kirlenmesi, atık suların temizlenmesi için yapılan harcamalar.21. Hava: Ozon yoğunluğu, karbondioksit ve kükürt dioksit oranları.22. Klima: Sera gazı emisyonları, iklim değişiklikleri.23. Alan Kullanımı: Kentsel ve kırsal alanların oranı.24. Biyoçeşitlilik: Türlerin çeşitliliği, ulusal çevre koruma alanları, habitat çeşitliliği.25. Enerji: Kişi başına kullanılan enerji, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji tüketimindeki payı.26. Ormanlar: Toplam orman alanları ve korunması, koruma için ayrılan yardımlar. 20
Çevresel Politika Araçları21
2012 Rio+20 ZirvesiSÜRDÜRÜLEBİLİR GELİŞME Sürdürülebilir Gelişme için Çevresel Yönetişim Yoluyla Kurumsal Kapasitenin GüçlendirilmesiSürdürülebilir Gelişme içinYeşil Ekonomi22
Yeşil EkonomiYeşil Ekonomi:• İnsanın doğa üzerindeki yıkıcı müdahalelerini en aza indirmeyi ve bu sayede dünyadaki canlı yaşamın ve insan uygarlıklarının kalıcı olmasını sağlamayı amaçlayan;• Ekonomik büyüme ve kalkınma dogmasını reddeden;• “Küçük güzeldir” anlayışı çerçevesinde devasa ölçeklere karşı toprağa yakın, doğayla uyumlu ve insani ölçekte üretim-tüketim ilişkilerini temel alan ekonomik anlayıştır.Kamu ve Özel Sektör;• Enerji ve kaynak etkinliğini sağlayacak,• Karbon salımını, kirliliği azaltacak,• Biyolojik çeşitlilik ve ekosistem kayıplarını önleyecek yatırımlara yönelmelidir.“Kamu kaynaklarının doğa ve insan refahı için kullanılması” “Büyüme” yerine “Büyümeme – Küçülme” Büyüme olmadan da refahın artırılabileceği tezi? 23
Yeşil Ekonomi– Yerelleşme,– Küçülme,– Kalkınma Eleştirisi,– Onarım Ekonomisi.UNEP’in 2009 tarihli raporunda YYD’nin küresel ölçekteki üç amacı şu şekilde belirtiliyor:• Dünya ekonomisinin tekrar canlanmasına, iş kayıplarının önlenip yeni işlerin yaratılmasına ve toplumun kırılgan kesimlerinin korunmasına katkı sağlamak,• Ekonomiyi sürdürülebilir ve kapsayıcı büyüme modeline göre şekillendirip, Milenyum Kalkınma Hedefleri’nin ama en önemlisi mutlak yoksulluğun 2015’e kadar ortadan kaldırılmasını başarmak,• Karbon bağımlılığını düşürüp ekosistemlerin çözülmesini yavaşlatmak.24
Yeşil EkonomiYeni Yeşil Düzen’in önerdiği yeni yaşam modelleri :• Eko-köy• Eko-kolektifler• Organik tarım• Permakültür• Takas• Doğrudan üretim-tüketim, gibi yöntemler.25
Günümüzde Küresel Düzeyde Benimsenen Çevre Politikalarının Temel İlkeleri• Sürdürülebilir Kalkınma• Onarımcılık ve Önleyicilik• Kirleten Öder• Kullanan Öder• Bütünleştirme• Gelecek Kuşakların Hakları• Ortak Fakat Farklılaştırılmış Sorumluluk• Holistik (Tümelci) Yaklaşım• Ekosistem Yaklaşımı• Risk Değerlendirmesi • ÇED • Stratejik Etki Değerlendirmesi 26
Günümüzde Küresel Düzeyde Benimsenen Çevre Politikalarının Temel İlkeleri• Kusursuz Sorumluluk• İhtiyatlılık İlkesi• Emret-kontrol Et, Teşvik Et-özendir (Düzenleyici Araçlar Ve Ekonomik Araçların Uygun Bileşimi) • Beşikten-mezara Kontrol• Bilgiye Erişim• Katılım• Şeffaflık • Hesap Sorabilirlik• Üretim Kalıpları/ Sıfır Atıklı Teknoloji• Tüketim Kalıpları• Sıfır Yokoluş• Sürdürülebilirlik Etki Değerlendirmesi27
Günümüzde Küresel Düzeyde Benimsenen Çevre Politikalarının Temel İlkeleri• Sürdürülebilir kalkınma• Onarımcılık ve önleyicilik• Kirleten öder• Kullanan öder• Bütünleştirme• Gelecek kuşakların hakları• Ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluk• Holistik (tümelci) yaklaşım• Ekosistem yaklaşımı• Risk değerlendirmesi • ÇED • Stratejik ÇED• Sürdürülebilirlik etki değerlendirmesi• Toplumsal cinsiyet• Çevresel Güvenlik• Yoksulluk 28