share
play prev play next
play fullscreen
1 / 57
Sıra DOSYA ADI Format Bağlantı
01. Hi̇pofi̇z Patoloji̇si̇ ppt Sunumu İndir

Transkript

[1]
HİPOFİZ PATOLOJİSİ Dr.Aylar Poyraz Dönem 3-18 Şubat 2020
[2]
Normal hipofiz • Normal hipofiz • 1 cm büyüklüğünde • 0.5 gr ağırlıkta • Gebelikte büyür • Kafa tabanında lokalizedir • Hipotalamusa tutunur • Birçok endokrin organın fonksiyonunda rol alır
[3]
Endocrine (e.g., insulin, ACTH, parathyroid hormone)
[4]
• Bazı mediatörler sadece kısıtlı bir dolaşım alanında fonksiyon görürler sistemik dolaşıma katılmazlar • Hipotalamik hormonlar portal dolaşım yolu ile hipofiz üzerinde fonksiyon gösterirler
[5]
Normal hipofiz • Morfolojik ve fonksiyonel olarak 2 komponent içerir • Adenohipofiz ( ön lob) • Nörohipofiz (arka lob)
[6]
Normal hipofiz • Adeno hipofiz: glandın % 80 • Rathke poşundan gelişir • Sfenoid kemik orjini ile bağlantısını koparır • Portal vasküler sistem içerir • Genel olarak hormon salınımında hipotalamustan pozitif uyaran alır
[7]
[8]
Normal hipofiz • Mikroskopik olarak 3 farklı boyanma patterni izlenir (H-E) (asidofil,bazofil,kromofob) • İH hormon boyaları ile terminal farklılaşmış 6 hücre tipi içerir • Somatotrop (GH) (GHRH, GIH) • Mammosomatotrop (GH ve PRL) • Laktotrop (Prolaktin) (PIF) • Kortikotrop (ACTH, POMC, MSH ) (CRH) • Tirotrop (TSH) (TRH) • Gonadotrop (FSH,LH) (GnRH)
[9]
[10]
Normal hipofiz • Ploripotent kök hücrenin terminal diferansiasyon gösteren hücre tipine dönüşmesini düzenleyen spesifik transkripsiyon faktörleri mevcuttur • Somatotrop, mamosmatotrop ve laktotroplar, tirotrop pituiter transkripsiyon faktör (PIT-1) eksprese eden kök hücreden gelişir
[11]
Normal hipofiz • Gonadotrop farklılaşması için steroidojenik faktör (SF-1) ve GATA-2 ye ihtiyaç vardır • TPIT ve NeuroD1 Kortikotrop farklılaşması
[12]
Normal hipofiz • Posterior hipofiz: modifiye glial hücrelerden ve aksonal proseslerden oluşur (pituisitler) • 2 hormon salgılarlar : ADH ve oksitosin • ADH ( dehidratasyon ve hipovolemi)
[13]
Hipofiz hastalıklarının klinik bulguları • Hiperfonksiyonu: Hormon sekresyonunun artması.Adenom, hiperplazi, karsinom, hormon sekrete eden hipofiz dışı tümörler, hipotalamik bozukluklar • Hipofonksiyonu : Hormon sekresyonunun azalması.Hipofizde hasar oluşturan durumlar: iskemik zedelenme, radyasyon, cerrahi, nonfonksiyonel hipofiz adenomları
[14]
klinik • Lokal kitle etkisi:Sella tursikada radyolojik bozukluklar; sellada genişleme, kemik erozyonu, optik kiyazmada bası belirtisi, pituiter apopleksisi • Arka hipofiz: artmış yada azalmış ADH sekresyonu
[15]
Patoloji-hiperfonksiyonu • Adenom • Hiperplazi • Karsinom • Hormon salgılayan hipofiz dışı tümörler • Bazı hipotalamik bozukluklar
[16]
Hipofiz Adenomları • Ön hipofizde hormon salgılayan hücrenin neoplastik proliferasyonu • Fonksiyonel, nonfonksiyonel yada sessiz olabilirler • Genellikle tek hücre tipinden oluşurlar ve tek bir hormon salgılarlar • Bazıları 2 hormon salgılar • Nadiren 2 den fazla hormon salgılayan tipleri mevcuttur
[17]
Hipofiz Adenomları • Benign lezyonlar • Agresiv olabilir • Çevredeki dokulara invazyon gösterebilir • Sfenoid sinuste ektopik adenom
[18]
Hipofiz adenomları • Neoplastik hücreler tarafından salgılanan ve İH olarak saptanan hormonlara göre sınıflandırılırlar • Otopsi serilerinde % 14 lere varan oranda görülür • Genellikle erişkinlerde görülür ort yaş 35- 60 • Genellikle izole olarak görülmekle birlikte % 5 i MEN 1 sendromlarına eşlik eder
[19]
Hipofiz adenomları • 1 cm’ın altı mikro, üstü makroadenom • Hipofiz adenomlarının çoğu monoklonaldir. • G-protein mutasyonu hipofiz adenomlarında sık tanımlanmış moleküler anormalliktir.
[20]
Hipofiz adenomu moleküler genetik • G-protein hücre yüzey reseptöründen hücre içine sinyal iletiminde kritik bir rol oynar • G proteini alfa subunit içerir bu guanin nukleotide bağlanır ve hem hücre yüzey reseptörleri hemde hücre içi efektörlerle iletişime geçer. • Gs alfa subuniti GNAS geni tarafından kodlanır • Gs alfa aktivasyonu cAMP oluşumu, hücre proliferasyonu, hormon sentez ve sekresyonu
[21]
Hipofiz adenomları • Somatotrop adenomlarında % 40 oranında GNAS mutasyonu gösterilmiştir. • MEN -1 sendromlarında hipofiz adenomlarında MEN1 mutasyonu izlenir, familial vaklarda CDKN1B, PRKAR1A ve AIP mutasyonları • Cyclin D1 overekspresyonu ve TP53 mutasyonu agresiv davranışı gösterir. • RAS gen mutasyonu (karsinom)
[22]
Hipofiz adenomları • Morfoloji : iyi sınırlı lezyonlardır. Büyük lezyonlar diyaframa sellayı geçip supraseller bölgeye uzanım gösterebilirler • İnvaziv özellikte adenomlar olabilir • Histolojik olarak uniform hücrelerden oluşur. İri nukleuslu hücreler içerebilirler. Yüksek mitotik aktivite izlenmez • Sitoplazma, asidofilik, bazofilik yada kromofob özellikler gösterebilir • Hücresel monomorfizm ve retikülin kaybı
[23]
Bir hipofiz adenomunun fonksiyonel durumunun histolojik olarak söylenmesi güvenilir değildir.
[24]
DSÖ-2017 • Hipofiz tümörleri • Adenom • Somatotrop adenom • Laktotrop adenom • Tirotrop adenom • Kortikotrop adenom • Gonadotrop adenom • Null cell adenom • Plurihormonal ve double adenom • Hipofiz karsinomu • Pituiter blastom • Posterior hipofiz tümörleri • Pituisitom • Granüler hücreli tümör • İğsi hücreli onkositom • Sellar ependimom • Nöronal and paranöronal tümörler • Gangliositom ve mikst gangliositom-hipofiz adenomu • Nörositom • Paraganglioma • Nöroblastom • Kraniofarengiom • Adamantinomatöz karniofarengiom • Papiller kraniofarengiom • Mezenkimal tümörler • Meningiom • Schwannom • Kordoma • Soliter fibröz tümör/hemangioperisitom • Diğerleri • Germ hücreli tümörler • Hematolojik tümörler • Sekonder tümörler
[25]
Hipofiz adenomları • Somatotrop • Laktotrop • Tirotrop • Kortikotrop • Gonadotrop • Null cell (immunonegatif ve transkripsiyon faktörü negetif) • plorihormonal
[26]
Prognoz • SGSA (seyrek granüllü somatotrop adenom) • Laktotrop makroadenom (erkekte) • Kroke cell adenom • Sessiz kortikotrop adenom • Plorihormonal PIT pozitif adenom
[27]
Laktotrop adenom • Klinik olarak tanımlanan fonksiyonel adenomların %30 prolaktin salgılayan laktotrop adenomlardır • Mikroadenom-makroadenom • Sitoplazmaları zayıf asidofilik veya kromofobik (seyrek, dens granüllü ve asidofilik kök hücre) • İH olarak prolaktin içeriği gösterilir • Tümüyle distrofik kalsifikasyona gidebilirler
[28]
Laktotrop adenom • 20-40 yaş kadın • Diğer hiperprolaktinemi nedenleri • Fizyolojik hiperprolaktinemi (gebelik) • Laktotrop hücre hiperplazisi • İlaçlar
[29]
B- 1681- 19 B-1681-19
[30]
B-1681-19 PRL
[31]
B-20784-18-gümüş boyası- retikülin patterni
[32]
Somatotrop adenomlar • GH salgılayan adenomlar fonksiyonel adenomların 2. sıklıkta görülen tipidir. • Olguların % 40 ında Gs alfa subunitinde mutant GTPaz içerirler • Histolojik olarak yoğun yada seyrek granülasyon içerirler
[33]
• GH yüksek sekresyonunun sürekliliği karaciğerden insülin benzeri büyüme faktörü 1 in salınımına neden olur • Somatotrop adenom epifiz kapanmadan önce meydana gelirse jigantizm, epifiz kapandıktan sonra meydana gelirse akromegali klinik tablosuna neden olur
[34]
B-84-19 45 yaş, K
[35]
B-84-19
[36]
B-84-19
[37]
B-84-19- GH
[38]
B-84-19- LMWK fibröz cisimcik
[39]
Tanı: Seyrek granüllü somatotrop adenom
[40]
Kortikotrop adenomlar • Kortikotrop adenom tarafından salgılanan ACTH, adrenalde kortizolun sekresyonunun artışına ve Cushing sendromuna neden olur (genellikle 1 cm altında) • Dens yada seyrek granüllü ve Crooke cell adenom
[41]
B-9548-18, 22 yaş E, sol gözde görme kaybı
[42]
B-9548- 18 ACTH
[43]
B-9548-18 LMWK
[44]
B-9548-18 Ki-67
[45]
Tanı:Crooke hücre adenom
[46]
Diğer adenomlar • Gonadotrop adenomlar (LH ve FSH) salgılarlar • Tirotrop adenomlar • Nonfonksiyonel adenomlar (%25-30) • Mamosomatortop adenomlar, mikst somatotrop ve laktotrop adenomlar, plurihormonal adenomlar • Null cell adenom
[47]
[48]
[49]
[50]
[51]
Hipofiz karsinomları • Genellikle invaziv makroadenom gibi ortaya çıkar • Genellikle fonksiyonel • Laktotrop ve kortikotrop sıklıkla
[52]
Hipopituitarizm • Hipofiz hormon sekresyonunun azalması • Hipofiz veya hipotalamus neden olur • Parankimin %75 i hasar gördüğünde ortaya çıkar • Konjenital, akiz anomaliler sonucunda ortaya çıkar • Anterior ve Posterior hipofiz (diabetes insipidus gibi posterior hipofiz fonksiyon bozukluğu hemen daima hipotalamus orjinlidir )hipofonksiyonu mevcuttur
[53]
• Tümörler ve diğer kitle lezyonları • Cerrahi veya radyasyon • Apopleksi • Hipofizde iskemik nekroz ve Sheehan sendromu • Rathke kleft kisti • Boş sella sendromu • Genetik defektler
[54]
• Hipotalamus orjinli lezyonlar • Tümörler • İnflamatuvar hastalıklar
[55]
Posterior hipofiz • Diabetes insipidus: kafa travması, tümörler, inflamatuvar hastalıklar ve cerrahi nedenler.Yada herhangi bir hastalık olmaksızın spontan ortaya çıkabilir. • Uygunsuz ADH salınımı : en sık nedeni ektopik ADH salınımıdır.
[56]
Table 21-2 Hormones of the Hypothalamic–Pituitary–Target Gland Axis Hypothalamus Pituitary Target Gland Peripheral Inhibitory Hormone CRH ACTH Adrenal Corticosteroids TRH TSH Thyroid T3, T4 GHRH Growth hormone Varied IGF-I Somatostatin Growth hormone Varied IGF-I LHRH LH Gonads Estradiol, testosterone FSH Gonads Inhibin, estradiol, testosterone Dopamine Prolactin Breast Unknown
[57]
Hipotalamik supraseller tümörler • Glioma • Kraniofarengioma (intrakranial tümörlerin %1-5) • 5-15 ve 65 yaşında pik yapar • Rathke poşunun artıklarından gelişir • 2 subtipi : adamantinomatöz ve papiller kraniofarengioma