GGY 107 İŞLETMEDoç. Dr. Erol DEMİRAnkara Üniversitesi UBF Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriÖrnek Olay 1: Ford Motor Company’in Muhasebe bölümünde gerçekleştirilen projedir. 1980’lerin başında ABD’de otomobil sektöründe yaşanan kriz tüm firmaları etkilediği gibi, Ford’u da etkilemiş ve yöneticileri çeşitli bölümlerden kesintiler yapmaya zorlamıştır. Muhasebe bölümü de bu kesintilerden nasibini alan bölümlerden biri olmuştur. Kesintilerden evvel 500 kişinin çalıştığı bölümde, yeni edinilen bilgisayar sistemlerinin de yardımı ile % 20 oranında bir ksinti yapılarak 400 kişi kalmıştır. Ford’un rakiplerinden olan Mazda’nın muhasebe bölümünde ise, sadece 5 kişi çalışmaktaydı. Bu rakam farklılığı Mazda’nın ve Ford’un satış hacimlerine göre ayarlama yapılınca bile inanılmaz boyutlarda kalmaya devam ediyordu. Ford’u rahatsız eden bu durum, belki de yeni bir dönemin başlangıcı sayılabilirdi. Muhasebe operasyonlarını inceleyen Ford üst yönetimi, faturalama işlemlerinin inanılmaz zaman ve para kaybına neden olduğunu belirlediler. Her seferinde yazılan faturalar listelerle karşılaştırılıyor, yanlış olanlar tekrar yazılıyor, iade edilen ürünlerin faturaları iptal ediliyor ve faturalar bir bölümden diğere bölüme geçerken bu işlemler tekrarlanıyordu. Ford bu probleme çözüm olarak «Kayıtsız faturalama» fikrini ortaya attı. Siparişler veri tabanına girilecek ve her türlü işlem veri tabanında gerçekleştirilecekti. Bu küçük değişiklik, muhasebe bölümü nüfusunun %75 oranında azaltmıştı. Ford'un ödeme kuralı Faturayı alınca ödemeyi yaparız iken, Malı alınca ödeme yaparız oldu.

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriÖrnek olay 2: James Champy Reengineering the Corporation isimli kitabında şu örneği vermektedir. Bir hastane örneği vereceğim. Boston’da bir hastane bu. Tıbbi anlamda çok iyi hizmet verilen bir hastaneydi, ama hastalar ve ziyaretçiler açısından hastanede kalma deneyimi kelimenin tam anlamıyla bir felaketti. Görünürde buna yol açan hiçbir neden yoktu. Çünkü doktorlar, hemşireler, idari personel ve diğer tüm çalışanlar kendi konularında uzman kişilerdi ve işler çok iyi bölünmüştü. Ancak hastane içindeki birbirinden farklı bu birimler birbirine aldırmadığı gibi birbirlerinden hoşlanmıyorlardı. Basit bir reengineering çalışmasıyla, üstelik hiç danışmanlık almadan neredeyse kangren haline gelen bu sorunu çözümlediler. Her 10 hasta için ilgili kişilerden oluşan bir takımın hizmet vermesine karar verildi. Önemli olan departmanlar ya da bireyler değil, hastanın hastaneye girişinden çıkışına kadar tüm aşamalarda mükemmel hizmet verilmesiydi. Takımdaki herkes hastayla ilgili her konuyla yakından ilgilenmeliydi. Sonuç çok çarpıcı oldu. Bir daha hiç kimse röntgen odasında üç saat unutulmadı. Çalışanlar birbirlerine saygı duymayı öğrendiler. Bugün bu hastane Boston’un en popüler hastanelerinden birisi olmuştur.

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriİşletme yıllık malzeme ihtiyacını nasıl karşılamalıdır?Örnek: Yıllık 40.000 Adet otomobil üretmek istiyoruz ve her bir otomobil için 3 m² saca ihtiyacımız olduğuna göre yıllık sac ihtiyacımız 120.000 m2 olarak planlanmış olsun. Peki bu siparişleri nasıl verelim? Yıllık / Aylık / Haftalık / GünlükYıllık siparişe göre; 120.000 m² büyüklüğünde 1 sipariş,Aylık siparişe göre; 10.000 m² büyüklüğünde 12 sipariş,Haftalık siparişe göre; 2.307,7 m² büyüklüğünde 52 sipariş,Günlük siparişe göre; 328,7 m² büyüklüğünde 365 sipariş olur.Buradan da görüldüğü üzere sipariş büyüklüğü ile sipariş sayısı arasında ters bir ilişki vardır. Bu ilişki şöyle yazılabilir. Yıllık Malzeme İhtiyacı (Ri)Sipariş Büyüklüğü (rİ) = ---------------------------------------- Sipariş Sayısı (SS)

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriÖrnek: Yıllık Talebi 200 Adet olan bir malzemenin birim fiyatı 50 TL ve bir siparişi açma maliyeti ise 100 TL olsun. Yıllık envanter taşıma maliyetinin ise satın alma fiyatına orantılı olarak %24’ü olduğunu varsayalım. Bu durumda Optimum Sipariş Miktarı kaçtır?D = 200, P = 100C = 24 * 50 TL / 100 = 12 TL Q = √ 2PD / C = 2 * 100 * 200 / 12 = 58 Adet

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriÖrnek: Haftalık Talebi 50 Adet olan bir malzemenin siparişi açma maliyeti ise 30 TL olsun. Haftalık birim envanter taşıma maliyeti ise 6 TL olsun. Buna göre optimum sipariş miktarı kaçtır?D = 50P = 30C = 6 TLEOQ = √ 2PD / C = 2 * 30 * 50 / 6 = 22 Adet

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriÖrnek;-Müşteri kitlesi 5-10 yaş arasındaki çocuklardan oluşan bir işletme, TV reklamlarını günün son haberlerinden sonra değil, bir çocuk filminden hemen önce koymalıdır.-Salyangoz satan bir işletme satış alanı olarak bir Müslüman mahallesini değil, Paris’te bir sokağı seçmelidir.

Seçilmiş örnek işletmelerin analizleriİşletme Yönetimi ve Örgütlemede Çağdaş Gelişmeler Nelerdir?Sanal ÖrgütlerSanal örgütlenme; değişik coğrafi bölgelerdeki işletmelerin, belirli ürünlerin üretimi amacı ile haberleşme teknolojisini kullanarak birbirlerine bağlanması, uyumlu hale gelmesi ve sanki tek bir işletme varmış gibi çalışan bir organizasyon yapısı olarak tanımlanabilir.Örnek olarak; Bankamatikteki hesap bakiyesini görme, tek tuşla para transferi, internet üzerinden alış-veriş vb. gösterilebilir.

Aktepe E. 2007. Genel İşletme, Nobel Yayın Dağıtım, İstanbul.Demir Uslu Y. 2017. Modern İşletme, Eğitim Yayınevi, İstanbulOnal G. 1995. İşletme Yönetimi ve Organizasyonu, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Yozgat O. 1992. İşletme Yönetimi,, Marmara Üniversitesi Nihat Sayar Eğitim Vakfı, İstanbul. Kaynakça