| Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
|---|---|---|---|
| 01. | Karin Ağrisina Yaklaşim | ppt | Sunumu İndir |
Transkript
1KARIN AĞRISINA YAKLAŞIMAraş.Gör.Dr. Tülay AltınelTÜTF Aile Hekimliği AD06.03.2006Sağlık Slayt Arşivi:http://hastaneciyiz.blogspot.com
2AMAÇ Katılımcıların “Karın ağrısına yaklaşım” konusunda bilgilendirilmeleri amaçlanmıştır
3Öğrenim HedefleriKarın ağrısının patofizyolojisini öğrenmeleriKA etiyolojisini irdeleyebilmeleriKA klinik değerlendirmesini yapıp zamanında tanı koyabilmeleriKA ayırıcı tanısını yapabilmeleriKarın ağrılı hasta yönetimini öğrenmeleri ve gerektiğinde doğru sevk kararı alabilmeleri
4Karın ağrısı: Karın içi veya başka sistemleri ilgilendiren çeşitli hastalıkların seyri sırasında karşılaşılan bir semptomdurAğrı,cerrahi yada medikal bir acilin habercisi olabilir.Tedavi edilmesi ve morbiditenin önlenmesi için zamanında tanı konması önemlidir.
5EPİDEMİYOLOJİ-IKarın ağrısı (KA),hemen herkesin yaşamı boyunca en az bir kez karşılaştığı bir durumdurHastanelere gelen hastaların %5 inde karın ağrısı mevcut.Bunların: - %15-20’sinde cerrahi girişim - %40 sebebi ? (nonspesifik KA) - %7’si gastroenterit tanısı almakta - Diğer
6EPİDEMİYOLOJİ-II Acil servise başvuranların %10-15’inde KA var KA,acil servise geliş nedenleri arasında 6. sırada, tüm medikal acillerin de 4. nedeni. KA’lı hastaların %75’i 18- 45 yaş arası KA kadınlarda daha sık.(K/E oranı 2/1)BilinmeyenGastroenteritPIDİYENefrolitiyazisApandisitKolesistitBarsak obstruksiyonuKonstipasyonÜlserDiğer%41%8%7%5%4%4%3%3%2%2%22
7 NEDEN SIKLIKAkut kolesistitMaligniteBarsak obstruksiyonuNonspesifikÜlserDivertikülitHerniPankreatitApandisitDiğerleri%26%13%11%10%8%7%5%4%4%13Hospitalize Erişkin Hastalarda KA Nedenleri
8FİZYOPATOLOJİ Viseral (splaknik) ağrı Somatik (parietal) ağrı Yansıyan (vuran) ağrı
9KLİNİK SINIFLAMA Akut abdominal ağrı Kronik abdominal ağrı Rekürrent abdominal ağrı
10ETYOLOJİ 1.GASTROİNTESTİNAL SEBEPLERGastroenteritisApandisitMesenterik lenfadenitKabızlık Karın travması Barsak obstrüksiyonuPeritonit Besin zehirlenmesiPeptik ülser Meckel divertikülüİnflamatuvar barsak h.Laktoz intoleransıParaziter hast.3.GENİTOÜRİNER SEBEPLERÜriner sistem hastalıklarıÜriner kalkülDismenoreMittelschmerzPelvik inflamatuvar hastalıkDüşük tehdidiEktopik gebelik Overyan/testiküler torsiyonEndometriyozisHematokolpoz2.KARACİĞER, DALAK VE BİLİYER SİSTEM HASTALIKLARIHepatit KolesistitKolelitiazisDalak infarktıDalak rüptürüPankreatit4.METABOLİK HASTALIKLARDiyabetik ketoasidozHipoglisemiPorfiriAkut adrenal yetmezlik5.HEMATOLOJİK HASTALIKLAR Orak hücreli anemi Henoch-Schönlein p. HÜS 6.PULMONER SEBEPLERPnömoniDiyafragmatik plörezi7.İLAÇ VE TOKSİNLEREritromisinSalisilatlar,NSAİKurşun zehirlenmesiBöcek ısırığı8.DİĞERİnfantil kolikFonksiyonel ağrıFaranjitAnjionörotik ödemFMF
11AKUT ABDOMİNAL AĞRI ETYOLOJİSİ-I 1.ABDOMİNAL KAYNAKLI Pariyetal peritoneal inflamasyonu -Kimyasal iritasyon -Bakteriyal kontaminasyon Organ lümeninin mekanik obstrüksiyonu -Barsak obst. - Safra yolları obstr. - Üreter obstr. Vasküler bozukluklar (Emboli/tromboz,Abdominal aort anevrizma rüptür ,Orak hücreli anemi) Karın duvarı (kas travması/enfeksiyon, H.Zoster, mezanter torsiyonu)
12AKUT ABDOMİNAL AĞRI ETYOLOJİSİ-II2.EKSTRAABDOMİNAL KAYNAKLI Toraks ( alt lop pnomonisi,koroner oklüzyon) Kolumna vertebralis (artritrere bağlır radikülit, vertebral disk infl.)Genital (testis torsiyonu)3. METABOLİK KAYNAKLI Üremi,Diyabetik ketoasidoz, Porfiri,Alerjik fakt.,kurşun zehirlenmesi, Epilepsi
13ETİYOLOJİ
14KLİNİK DEĞERLENDİRME Öykü Fizik muayene Laboratuvar çalışmaları Görüntüleme yöntemleri Özel çalışmalar
15ÖYKÜ Hikaye çok iyi alınmalıdır: Yaş Ağrı : ağrının başlama şekli,karakteri, şiddeti, lokalizasyonu,yayılımı,süresi,sıklığı.. Ağrıyı artıran yada azaltan faktörler Eşlik eden semptomlar Özgeçmiş Soygeçmiş Alışkanlıklar (sigara,alkol,kokain,eroin…) Yakın zamanda travma öyküsü Jinekolojik öykü (SAT,seksüel akt.,anormal akıntı,OKS) İlaç kullanımı (NSAİ,steroid,eritromisin,aspirin,fenitoin)
16Epigestrium PÜ, pankreatitt, MI, gastrit, alt lob pnomonisiSol hipokondrium Renal kolik, İYE,splenik infaktAlt abdomen Kalın barsak ostr.Sol ingiunal divertikülitHipogastrik (suprapubik) Ektopik gebelik rüptürü , PID,over kist rüptürü,akut salpenjit,over tosdiyonuSağ hipokondrium Hepatit,kolesistit,biliyer kolik,kolanjitPeriumbilikal İnce barsak obstr., apandisit,aort an.rüp, mezanter arter oklüSağ ingiunal apandisit,Crohn H., Meckel divertikülitiKasık testis torsiyonu, İB obstr.(herni)Akut Karın Ağrısı Lokalizasyonu
17 Kronik Karın Ağrısı Lokalizasyonu
18 Ağrının karakteri:• Ağrının yayılımı: Safra kesesi hst Sırt ve sağ skapula Diafragma iritasyonu OmuzaÜreter ve gonadal hst. KasığaPankreas,sakrum,retroperitoneum hst. SırtaGÖR,PÜ,hiyatal herni Göğüse
19 Eşlik eden semptomlar Kusma:İYE,gastroenteriter,barsak obst.,apandisit Kanlı ishal: İBH,divertikülit,invaziv gastroenterit Dizüri+poliüri:İYE,pelvik apandisit,divertikülit,salpenjit Öksürük: Pnomoni, tonsillit Kilo kaybı: Tm.,İBH,iskemik barsak hast. Hematüri: ürolitiyazis,HÜS,Henoch-Schönlein p… Alt GİS kanaması: Meckel D.,invajinasyon,tm. Etkileyen faktörlerÖne eğilmekle azalan,yemekle artan ağrı PankreatitYemekle ve/veya antiasitlerle azalan ağrı PÜ
20FİZİK MUAYENE Genel görünüm Vital bulgular (TA,nabız,ateş,KTA..) Abdominal muayene Rektal muayene (kitle,hassasiyet,kanama,prostat) Pelvik,jinekolojik muayene Tam bir FM (özellikle KVS ve respiratuar s.)
21Abdominal Muayene İnspeksiyon: distansiyon,peristeltizim,travma izi,renk değişikliği,skar,venlerde dilatasyon.. Ameliyat skarı Distansiyon Barsak obstruksiyonu (ileus) Peristaltizm Gullen b. (umlikusta ekimoz) -Pankreatit Grey-Turner b.(yanlarda ekimoz) -Travma Caput meduza(umlikus çevresi dilate venler) KC hst.
22 Oskültasyon: hipo/hiper/normoaktif barsak sesleri.. Hipoaktiv BS: Peritonit Hiperakut BS: Gastroenterit Tiz ve mekanik BS: İleus Palpasyon : kitle,organ büyüklüğü,hassasiyet,rijidite rebaund,istemsiz defans… Epigastriumda pulsatil kitle: Aort anevrizması Sağ hipokonriyum hassasiyeti+kitle: Akut kolesistit Rijidite,defans,rebaund: Akut batın
23 Perküsyon: Değişen matite ve sıvı dalgası: Asit Traube kapalılığı: Splenomegali KVAH : Piyelonefrit,nefrolitiyazis
24İnce barsak obstuksiyonu
25
26LABORATUVAR Semptom ve klinik bulgulara göre seçilmeli Tetkilere TKS ve idrar analizi ile başlanılabilir TKS (lökositoz,trmbositopeni,anemi..) Lokositoz: Apandisit(%75),A.pankreatit, kolesistit,piyelonefrit,gastroenterit… Anemi: Talasemi, OHA,akut/kronik kan kaybı Trombositopeni: HÜS
27 TİT (bakteriürü,piyüri,hematüri,glikozüri, proteinüri,ketonüri,idrar rengi,pnömaturi) Bakteriüri Piyüri İYE , ürolitiyazis Hematüri Hematüri+proteinüri Henoch-Schönlein P. Glikozüri Diyebet , sepsis Ketonüri Diyabetik ketoasidoz, uzun süren açlık Pnomatüri Fistül Şarap rengi idrar Porfiri
28 Gaitada gizli kan:üst GİS kanaması Gaitada kan :İBH,tm,intusepsiyon,MAO.. Biyokimyasal tetkikler (İSE,BUN,kreatinin,KŞ, KCFT,amilaz,AKG,CK-MB) β HCG Amilaz yüksekliği: pankreatit,perfore PÜ,barsak nekrozu,rüptüre ektopik gebelik,rüptüre safra kesesi ampiyemi,rüptüre aort anevrizması,tükrük bezi hst…
29Pankreatitden şüphe edildiğinde: AMİLAZ KRAETİNİN KLİRENS ORANI İdrar amilazı x Serum kreatini Serum amilazı x İdrar kreatini X 100•Sonuç > %5 ise PANKREATİT •Amilaz,akut pankreatitte üst sınırın 5 katı olabilir
30GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMERİ Ayakta/yatarak/sol yan dekubit abdominal grafi Hava-sıvı seviyesi Sentinal loop İntestinal obstruksiyon Gazsıs karın TEK BAŞINA GRADYOGRAFİ %50-60 OBSTRUKSİYON TANISINI KOYDURUR Diafram altı serbest hava Perforasyon Kalsifikasyon Kr.Pankreatit,Aort anevrizması Soğan zarı görünümü İnvajinasuon Radyoopak taş : Üriner s. veya safra kesesi taşı
31Sigmoid volvulus Barsak obstrüksiyonu
32İleus
33Diafragma altı serbest hava
34PA Akciğer GrBatın ve/veya Renal USGEndoskopik görüntülemeCTKolesistografiEKG
35CERRAHİ KONSÜLTASYON ENDİKASYONLARI Şiddetli ya da artan karın ağrısı ve giderek kötüleşme Safralı yada fekalitli kusma İstemsiz abdominal defans/rijidite Rebaund Yaygın timpanili belirgin abdominal distansiyon Akut sıvı yada kan kaybı bulguları Ciddi karın travması Ağrının cerrahi sebeplerinden şüphelenilmesi Etiyolojisi belli olmayan karın ağrısı
36KARIN AĞRILI HASTANIN YÖNETİMİ Tedavi altta yatan hastalığa yönelik olmalıdır. Çoğu hastada tanıda anahtar, geniş süre boyunca aynı hekim tarafından fizik muayenenin tekrar edilmesidir. Geleneksel olarak karın ağrısında analjeziklerin kullanımından kaçınılır. Bunun yanında pek çok prospektif çalışmada orta doz narkotik analjeziklerin akılcı kullanımı periton bulgularını gizlemeden, hastanın daha iyi koopere olduğunu, FM yi de daha güvenilir kıldığını göstermiştir.
37Öykü/FMPeritonitle beraber şok? Resusitasyon td. Başlanır (IV sıvı,NGS,O2..)Protokole göre antibiyotik td. verilirAcil cerrahi kons.+Laboratuvar,Abd/ac gr.,EKG,-Şoksuz peritonit? Cerrahi problem?- -Araştırmalara devam/ilgili servise sevkAcil cerrahi konsultasyon+ +CT,USG,İVP…Hastanede td. gerekir mi?+Cerrahi pol. Sevk?-Uygun td.,takip Veya ilgili pol.sevksevk+-
38KAYNAKLAR1. www.jaapa.com/articles/ Evaluating acute abdominal pain in adults 2. http://parder.abi00.de/dersler/aab.html,NMS, Gastrointestinal Emergencies 3. http://www20.uludag.edu.tr/ 4. Semptoma Yönelik Tanı El Kitabı,H.Harold Friedman, Karın Ağrısı,S:168-1755. Texbook of Family Medicine,John W.Saultz,Chapter 18, Abdomimal pain :253-262 6. http://www.turkcast.net/makale :Karın ağrısı ve karın ağrılı çocuğa yaklaşım Sağlık Slayt Arşivi:http://hastaneciyiz.blogspot.com
Karin Ağrisina Yaklaşim
Yazar :
Tülay Altınel
Yıl : 2006
Anahtar Kelimeler
Daha fazla görüntüle