Sıra | DOSYA ADI | Format | Bağlantı |
---|---|---|---|
01. | 2. Hafta Anlatim Bozukluklari (cümle Kuruluşu İle İlgi̇li̇ Anlatim Bozukluklari) | pptx | Sunumu İndir |
Transkript
PAÜPETEKUZEM2. HAFTAANLATIM BOZUKLUKLARI(CÜMLE KURULUŞU İLE İLGİLİ ANLATIM BOZUKLUKLARI)
PAÜPETEKUZEM 2. Cümle Kuruluşu ile İlgili Anlatım BozukluklarıDilde sesler bir araya gelerek sözcükleri, sözcükler bir araya gelerek cümleleri oluşturur. Sözcükleri doğru seçmek kadar, onları cümlede yerli yerinde kullanmak da anlatımı etkiler.
PAÜPETEKUZEM 2.1. Cümlenin Öğeleriyle İlgili Anlatım BozukluklarıCümleler duygu, düşünce ve isteklerimizi en kolay ve en kısa anlatma araçlarıdır. Kurduğumuz cümleler her zaman açık ve anlaşılır olmalıdır. Cümleyi oluşturan öğeler anlatılmak istenen amaca göre belirli bir düzen içinde sıralanır. Öğelerin dizilişi amaca uygun olmazsa ya da cümle içinde bir sözcük eksik olursa cümle istediğini anlatamaz.
PAÜPETEKUZEM Burası bu tartışmanın ne yeri ne de zamanı.\Burası bu tartışmanın yeri\ olmayabilir ama \burası bu tartışmanın zamanı...\ biçiminde bir anlatım doğru değildir.
PAÜPETEKUZEM Okulun onarımı üç ay içinde bitecek ve eğitime başlayacaktır.Bitecek olan \okulun onarımı\dır. Eğitime başlayacak olan ise \okul\dur. İkinci cümlenin öznesi olan \okul\ sözcüğü kullanılmadığı için cümlede anlatım bozukluğu vardır.
PAÜPETEKUZEM O seni inandırmak için yalvarıyor, biz de sizi kuşkuyla izliyorduk.İnandırmaya çalışan \o\dur. İzleyen ise \biz\. İki ayrı yargı, iki ayrı özne vardır. Birinci cümlenin yüklemi “yalvarıyordu\ olmalıydı
PAÜPETEKUZEM Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarını gidermeye çalışın. Buna ancak okurlar karar verir, uygular. Ayşe'yi çok sever, daima güvenirim. Bütün kitapların adı listeye yazıldı ve kütüphanedeki raflara yerleştirildi. Öğretmen sayısı çok olan bölgelerden alıp az olan bölgelere vereceğiz.
PAÜPETEKUZEM 2.2. Olumlu ve Olumsuz Yargıların Birlikte Kullanımından Doğan Anlatım BozukluklarıOlumlu ve olumsuz yargıların birlikte kullanıldığı cümlelerde yargıların birbirine karışmamasına dikkat etmek gerekir. Genellikle virgülle, noktalı virgülle, (ve, ama, fakat, ancak gibi) bağlaçlarla birbirine bağlanan, düşüncelerin art arda sıralandığı sıralı cümlelerde olumlu ve olumsuz yargıların birbirine karıştırıldığı olur.
PAÜPETEKUZEM Düşüncelerinde ısrarlı ama inatçı değildi.\değildi\ yüklemi \inatçı\ sözüyle birlikte, \ısrarlı\ sözcüğünün de yüklemi durumunda. Düşüncelerinde ısrarlıydı ama inatçı değildi, olmalıdır.
PAÜPETEKUZEM Tereyağı tam sağlıklı ve yaşlı olmayan kimselerce yenmelidir.«tam sağlıklı» ve «yaşlı olmayan» sözlerinden «sağlıksız» ve «genç» anlamları çıkıyor. Tereyağı tam sağlıklı ve genç kimselerce yenmelidir, olmalıdır.
PAÜPETEKUZEM Herkesin temiz olmasını ve yere hiçbir şey atılmasını istemiyorum.Herkesin temiz olmasını istiyorum ve yere hiçbir şey atılmasını istemiyorum, olmalıdır.
PAÜPETEKUZEM 2.3. Yardımcı Eylem Eksikliğinden Doğan Anlatım BozukluklarıTürkçede sık karşılaşılan anlatım bozukluklarından biri de yardımcı eylem eksikliğinden doğan anlatım yanlışlarıdır. Özellikle sıralı ve bağlı cümlelerde yardımcı eylemlerin unutulması cümlede anlatım bozukluğuna yol açmaktadır.
PAÜPETEKUZEM Öğrencilerimizi tebrik ve hepinizin adına teşekkür ederim.\tebrik\ sözcüğünden sonra \etmek\ yardımcı eyleminin \eder\ şekli getirilmeli. Ayrıca \adına\ sözcüğünden sonra \kendilerine\ sözcüğü getirilerek cümledeki dolaylı tümleç eksikliği de giderilmelidir.
PAÜPETEKUZEM Okullardaki eşyayı tahrip ve onlara zarar verenler disiplin kuruluna verilir.\tahrip\ sözcüğünden sonra \etmek\ yardımcı eyleminin \eden\ biçimi getirilmelidir.
PAÜPETEKUZEM 2.4. Sözcük ve Sözcük Öbeklerinin Yerinde Kullanılmamasından Doğan Anlatım BozukluklarıBir cümle içinde sözcükler, bulunması gereken yerde bulunmazsa anlam karışıklığı, anlatım bozukluğu ortaya çıkar. Cümlenin anlamında belirsizlik olur.
PAÜPETEKUZEM Ali'nin sınıf başkanlığı otuza karşı, on iki oyla reddedildi.Bu cümleye göre Ali'nin başkanlığı on iki oyla reddedilmiş oluyor. Oysa anlatılmak istenen otuz oyla reddedildiğidir.
PAÜPETEKUZEM Çırılçıplak gazetecilere yakalanan sanatçı ateş püskürdü.\Çırılçıplak\ olan \gazeteciler\ mi yoksa \sanatçı\ mı?
PAÜPETEKUZEM 2.5. Özne-Yüklem Uyumsuzluğundan Doğan Anlatım BozukluklarıÖzne ile yüklemin uyumsuzluğu cümlenin anlatımını bozar. Ayla ile Serap'ın anlatımında hem yanlışlar var hem de kitap diline hiç uygun değil.\hiç uygun değil\ yükleminin öznesi \Ayla ile Serap'ın anlatımı\ olmalıdır.
PAÜPETEKUZEM O yıl eğlenceyi seven ne kadar öğrenciler varsa bu derslere ilgi gösterdi.\öğrenci\ sözcüğü tekil kullanılmalıdır.
PAÜPETEKUZEM Ellerime uğur böcekleri konuyorlar.Cümledeki özne çoğul hayvan adı veya çoğul bitki adı olursa, cümlenin yüklemi tekil olur. \konuyor” sözcüğü kullanılmalıdır
PAÜPETEKUZEM Bacakları tutmuyor, gözleri artık görmüyorlardı.Cümledeki özne organ adlarından birini gösteren çoğul bir sözcükse yüklem tekil olur. \görmüyordu\ sözcüğü kullanılmalıdır.
PAÜPETEKUZEM Bacakları tutmuyor, gözleri artık görmüyorlardı.Cümledeki özne organ adlarından birini gösteren çoğul bir sözcükse yüklem tekil olur. \görmüyordu\ sözcüğü kullanılmalıdır.
PAÜPETEKUZEM
PAÜPETEKUZEM 2.6. Düşünme Hatalarından Doğan Anlatım BozukluklarıTürkçenin özellikle sözlü anlatımında düşünme hatalarından doğan anlatım bozuklukları da görülmektedir. Otomobilin bagajından bir kamyon dolusu silah çıktı.(Otomobilin bagajına bir kamyon dolusu silah sığmaz.)
PAÜPETEKUZEM Aşağıya indiğimizde arabamızı çalınmış olarak bulduk.(Araba ya vardır ya da yoktur. Çalınmış olarak bulunamaz.) Bu yılki salgın hastalıkta hayvan ölümü sayısı 275 olarak gerçekleşti.(275 sayısı, hayvan ölümü sayısı değil, ölen hayvan sayısıdır.) Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğretmek istiyorum.(Bildiklerimizi öğretebiliriz ama bilmediklerimizi öğretemeyiz.)
PAÜPETEKUZEM Bugün yapılan antrenmanda iki futbolcu arasında sözlü bir tartışma geçti.(Antrenman sırasında, futbolcular arasında elbette sözlü tartışma yapılacaktır. O anda yazılı bir tartışma olamaz.) İlk kez gerçekleşen gösteriye katılım rekor düzeydeydi.(İlk kez yapılan bir gösteriye gelen izleyici sayısının, rekor düzeyde olup olmadığı bilinemez.)
PAÜPETEKUZEM Yangında ihmal var.(İhmal, yangında değildir. Ancak yangının çıkmasına neden olan kişilerin ihmali söz konusu olabilir.)
PAÜPETEKUZEM
PAÜPETEKUZEM
PAÜPETEKUZEMKAYNAKÇA:DOKTOR ÖĞRETİM ÜYESİ NAGEHAN UÇAN EKE TÜRK DİLİ DERS NOTLARI (MSKÜ-2014)